Y Phương, một nhà thơ dân tộc Tày, đã khắc họa đậm nét vẻ đẹp tâm hồn của người đồng mình qua những vần thơ giản dị mà sâu sắc trong tác phẩm “Nói với con”. Đặc biệt, đoạn thơ chứa đựng lời dạy về ý chí kiên cường, sự gắn bó với quê hương đã chạm đến trái tim của nhiều độc giả.
“Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn, xa nuôi chí lớn”
Câu thơ mở đầu như một lời tâm sự, thể hiện sự thấu hiểu sâu sắc của người cha đối với những khó khăn, vất vả mà người đồng mình phải trải qua. Sống ở vùng núi cao, nơi nỗi buồn dường như có thể đo đếm được, nhưng đồng thời cũng là nơi nuôi dưỡng những ước mơ, hoài bão lớn lao.
“Dẫu làm sao thì cha cũng muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh không lo cực nhọc”
Lời dạy của người cha như một lời nhắn nhủ, một kim chỉ nam cho con trên đường đời. “Sống trên đá không chê đá gập ghềnh, sống trong thung không chê thung nghèo đói” không chỉ là sự chấp nhận hoàn cảnh mà còn là thái độ sống tích cực, lạc quan. Con người phải biết yêu quý, trân trọng những gì mình đang có, dù cuộc sống có khó khăn, thiếu thốn đến đâu. Hình ảnh “sống như sông như suối, lên thác xuống ghềnh không lo cực nhọc” là một ẩn dụ tuyệt đẹp về sự mạnh mẽ, kiên cường, không ngại gian khổ để vươn lên.
“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục”
Vẻ đẹp của người đồng mình không chỉ nằm ở ý chí kiên cường mà còn ở tấm lòng yêu quê hương sâu sắc. Dù cuộc sống còn nhiều vất vả, khó khăn, nhưng họ vẫn luôn nỗ lực, cố gắng để xây dựng quê hương ngày càng tươi đẹp hơn. Câu thơ “Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương” là một hình ảnh đầy tự hào về sức mạnh, sự sáng tạo của người dân tộc. Họ dùng đôi bàn tay chai sạn để “đục đá”, để “kê cao quê hương”, biến những vùng đất cằn cỗi trở nên trù phú, giàu đẹp. Chính tình yêu quê hương đã tạo nên những phong tục tập quán tốt đẹp, góp phần làm nên bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc.
Đoạn thơ của Y Phương đã ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người đồng mình, những con người sống giản dị, chất phác nhưng lại có ý chí kiên cường, lòng yêu quê hương sâu sắc. Lời dạy của người cha không chỉ là bài học về cách sống mà còn là nguồn động lực để con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách để xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn. “Sống trên đá không chê đá gập ghềnh, sống trong thung không chê thung nghèo đói” đã trở thành một phương châm sống, một triết lý sống cao đẹp, có ý nghĩa sâu sắc đối với mỗi chúng ta.
