Dấu chấm lửng, với hình thức “…”, là một dấu câu đa năng, mang đến nhiều hiệu ứng khác nhau cho văn bản. Trong hai đoạn trích dưới đây, chúng ta sẽ cùng phân tích công dụng cụ thể của dấu chấm lửng và so sánh với các trường hợp sử dụng khác.
Đoạn a:
Thế là tôi lại lặp trò chơi cho đến khi chú phải thốt lên:
– Thật không thể tin nổi, cháu có con mắt thần!
[ …]
Thằng Tý hay đem cho bố tôi những trái ổi. Nó trèo cây giỏi lắm, nhà nó có một vườn ổi. Những trái ổi to được nó lựa để dành cho bố đều có bịch ni- lông bọc lại đàng hoàng. Những trái ổi như thế bao giờ cũng vừa to vừa mềm, cắn vào rất đã. Bố tôi ít khi nào ăn ổi, nhưng vì nó, bố ăn.
Trong đoạn trích từ “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” của Nguyễn Ngọc Thuần, dấu chấm lửng [...] được sử dụng để biểu thị sự lược bỏ một phần văn bản. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân: rút ngắn câu chuyện, tập trung vào chi tiết quan trọng, hoặc tránh lặp lại những thông tin không cần thiết. Ở đây, nó giúp người đọc tập trung vào tình cảm giữa Tý và bố.
Đoạn b:
Con gà mái cứ vào tầm này là nó đẻ xong. Nó bay khỏi ổ, chạy xuống đất tác ầm lên, cả xóm nghe tiếng: “Vừa đau vừa rát”. Con gà sống đứng ngơ ngác một lúc, rồi mổ mồi dỗ gà mái. Nó vừa mổ mồi nó vừa “cục …cục” ra vẻ thương gà mái. Hai con vịt bầu thì phớt lờ, vừa đủng đỉnh mang cái thân nặng nề, vừa toáng lên: “mặc …mặc …”, rồi chúng nhảy xuống vũng bùn bên vại nước, vẩy đục ngầu lên, không thấy mồi, chúng húc tung cả bãi húng dũi.
[ …]
Anh em chúng tôi rủ nhau đi tắm ở suối sau nhà. Qua mấy vườn sắn xanh biếc là đến gần suối. Tiếng nước chảy ào ào.
Trong đoạn trích từ “Tuổi thơ im lặng” của Duy Khán, dấu chấm lửng [...] cũng có chức năng lược bỏ phần văn bản không cần thiết. Sự lược bỏ này có thể nhằm mục đích tạo nhịp điệu nhanh hơn cho câu chuyện, hoặc đơn giản là bỏ qua những chi tiết không quá quan trọng trong việc truyền tải thông điệp chính.
So sánh với trường hợp a và b (từ bài tập 4 – không được cung cấp):
Để so sánh, cần có thông tin về cách sử dụng dấu chấm lửng trong trường hợp a và b của bài tập 4. Tuy nhiên, dựa trên hai đoạn trích trên, có thể thấy rằng dấu chấm lửng chủ yếu được sử dụng để lược bỏ thông tin, tạo sự liền mạch và tập trung vào những chi tiết quan trọng nhất của câu chuyện.
Trong đoạn văn mô tả tiếng kêu của gà mái và vịt bầu, dấu chấm lửng được sử dụng để kéo dài âm thanh, mô phỏng tiếng kêu của chúng, tạo sự sinh động và tăng tính biểu cảm cho đoạn văn. “Cục…cục” và “mặc…mặc…” không chỉ đơn thuần là tiếng kêu mà còn gợi lên hình ảnh về sự lặp đi lặp lại, sự chậm rãi, và cả sự hài hước trong cuộc sống của các loài vật. Cách sử dụng này khác với việc lược bỏ thông tin, mà tập trung vào việc diễn tả âm thanh và tạo hiệu ứng nghệ thuật.
