Lẩn thẩn, hay còn gọi là sa sút trí tuệ, là một hội chứng suy giảm chức năng nhận thức, ảnh hưởng đến trí nhớ, tư duy, hành vi và khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. Nó không phải là một bệnh cụ thể, mà là một tập hợp các triệu chứng do tổn thương não gây ra.
Lẩn thẩn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm bệnh Alzheimer, đột quỵ, bệnh Parkinson, chấn thương sọ não và một số bệnh nhiễm trùng. Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ quan trọng, nhưng không phải ai lớn tuổi cũng bị lẩn thẩn.
Các biểu hiện của lẩn thẩn có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng thường bao gồm:
- Mất trí nhớ: Khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin mới, quên các sự kiện gần đây, lặp lại câu hỏi hoặc câu chuyện.
- Khó khăn trong giao tiếp: Khó khăn trong việc tìm từ ngữ phù hợp, khó hiểu ngôn ngữ, khó diễn đạt ý tưởng.
- Khó khăn trong tư duy: Khó khăn trong việc giải quyết vấn đề, lập kế hoạch, đưa ra quyết định, suy luận logic.
- Thay đổi hành vi và tính cách: Trở nên cáu kỉnh, lo lắng, trầm cảm, thờ ơ, bồn chồn, mất hứng thú với các hoạt động yêu thích.
- Khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày: Khó khăn trong việc nấu ăn, mặc quần áo, tắm rửa, quản lý tài chính.
- Mất phương hướng: Không nhận biết được thời gian, địa điểm, người quen.
Vậy, lẩn thẩn khác gì với đãng trí thông thường ở người già?
Đãng trí là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa. Người già có thể quên một vài chi tiết nhỏ, nhưng vẫn nhớ được sự kiện tổng thể. Họ có thể tìm lại được đồ vật bị thất lạc, hoặc nhớ ra tên người quen sau một lúc suy nghĩ. Đãng trí không ảnh hưởng đáng kể đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Lẩn thẩn, ngược lại, là một tình trạng nghiêm trọng hơn. Người bị lẩn thẩn quên những thông tin quan trọng, chẳng hạn như tên người thân, địa chỉ nhà, hoặc cách sử dụng các vật dụng quen thuộc. Họ gặp khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày, và cần sự giúp đỡ của người khác.
Ứng xử với người bị lẩn thẩn:
Việc chăm sóc người bị lẩn thẩn là một thách thức lớn, đòi hỏi sự kiên nhẫn, thấu hiểu và yêu thương. Dưới đây là một số lời khuyên:
- Tạo môi trường an toàn và quen thuộc: Giữ đồ đạc ở vị trí cố định, tránh thay đổi đồ đạc thường xuyên, sử dụng ánh sáng tốt, loại bỏ các vật cản nguy hiểm.
- Giao tiếp đơn giản và rõ ràng: Sử dụng câu ngắn gọn, nói chậm rãi, lặp lại thông tin khi cần thiết, sử dụng ngôn ngữ cơ thể hỗ trợ.
- Khuyến khích sự độc lập: Cho phép người bệnh tự thực hiện các hoạt động trong khả năng của họ, giúp đỡ khi cần thiết, nhưng không làm thay hoàn toàn.
- Duy trì các hoạt động quen thuộc: Khuyến khích người bệnh tham gia vào các hoạt động mà họ yêu thích, chẳng hạn như nghe nhạc, xem phim, đọc sách, đi dạo.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ: Tham gia các nhóm hỗ trợ, tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia, chia sẻ gánh nặng chăm sóc với các thành viên trong gia đình.
- Chăm sóc bản thân: Người chăm sóc cũng cần được nghỉ ngơi, thư giãn và chăm sóc sức khỏe của bản thân để có thể tiếp tục hỗ trợ người bệnh một cách tốt nhất.
Lẩn thẩn là một căn bệnh ảnh hưởng đến cả người bệnh và gia đình. Việc hiểu rõ về bệnh, cũng như cách ứng xử phù hợp, sẽ giúp người bệnh có một cuộc sống tốt đẹp hơn, và giảm bớt gánh nặng cho người chăm sóc. Hãy dành thời gian quan tâm, chia sẻ và yêu thương những người thân yêu của bạn, đặc biệt là những người lớn tuổi trong gia đình.
