Nguyễn Huy Thiệp khắc họa một xã hội thu nhỏ, nơi những con người với những mảnh đời khác nhau cùng chung sống dưới một mái nhà, một gia đình “Không Có Vua” đúng nghĩa.
Cô Sinh về làm dâu nhà lão Kiền với tất cả vốn liếng dành dụm được của mẹ buôn gạo.
Cậu Cấn, chồng cô, là thương binh, một người đàn ông hiền lành và có phần nhu nhược. Dưới Cấn là bốn người em trai với những tính cách khác biệt: Đoài công chức ngành giáo dục, Khiêm nhân viên lò mổ, Khảm sinh viên đại học, và Tốn bị bệnh thần kinh. Gia đình lão Kiền thiếu vắng bóng dáng người phụ nữ từ lâu, sáu người đàn ông sống với nhau trong một không gian mà sự tự do đôi khi trở nên hỗn loạn.
Tốn, người em út bị bệnh, luôn miệng hát câu hát kỳ lạ: “A ha… Không có vua…” Câu hát như một điệp khúc lặp đi lặp lại, ám ảnh và phần nào phản ánh thực trạng gia đình này.
Trong gia đình ấy, lão Kiền là người nắm kinh tế, nhưng tính tình cay nghiệt, thường xuyên cãi vã với con cái. Khiêm, cục mịch và nóng nảy, mang về thịt cá từ lò mổ, nhưng lại bị nghi ngờ về nguồn gốc. Đoài, kẻ cơ hội, khéo léo lợi dụng mọi tình huống để trục lợi. Khảm, chàng sinh viên mơ mộng, luôn tìm kiếm sự nổi bật.
Sinh, người phụ nữ duy nhất, đến với gia đình như một cơn mưa rào giữa ngày hạn hán. Cô mang đến sự dịu dàng, nhưng cũng phải đối mặt với những khó khăn và thử thách.
Trong một buổi sáng bình thường, không khí gia đình lại trở nên căng thẳng với những lời qua tiếng lại, những toan tính cá nhân.
Ngày giỗ bà Nhớn, người mẹ đã khuất, trở thành dịp để phơi bày những mâu thuẫn tiềm ẩn.
Đỉnh điểm là sự việc mất chiếc nhẫn của Sinh, kéo theo những nghi ngờ, đổ lỗi, và cuối cùng là bạo lực.
Ngày Tết đến, mang theo hy vọng về một khởi đầu mới, nhưng những khó khăn vẫn còn đó.
Lão Kiền ốm nặng, bệnh tật khiến gia đình thêm phần xáo trộn. Cái chết của lão Kiền không mang lại sự giải thoát, mà chỉ mở ra một chương mới với những tranh giành và toan tính.
Cuộc sống vẫn tiếp diễn với những niềm vui và nỗi buồn. Sinh sinh con gái, một mầm sống mới nảy nở trong gia đình đầy biến động.
Câu chuyện kết thúc mở, không có một kết luận rõ ràng. “Không có vua”, mỗi người tự định đoạt số phận của mình, tự chịu trách nhiệm cho những hành động của mình, trong một thế giới đầy rẫy những phức tạp và mâu thuẫn. “Không có vua” cũng có nghĩa là không có một hệ giá trị thống nhất, không có một người dẫn dắt, và mỗi người phải tự tìm cho mình một con đường đi.
