Khi Nào Dùng If, Khi Nào Dùng Whether: Phân Biệt Chi Tiết và Bài Tập

Trong tiếng Anh, “if” và “whether” đều là những liên từ quan trọng, thường được sử dụng để diễn tả các điều kiện hoặc khả năng. Tuy nhiên, sự tương đồng này đôi khi gây ra nhầm lẫn cho người học. Bài viết này sẽ đi sâu vào cách phân biệt khi nào dùng if, khi nào dùng whether, kèm theo ví dụ minh họa và bài tập thực hành để bạn nắm vững kiến thức.

1. Tổng Quan Về If và Whether

Cả “if” và “whether” đều được dùng để giới thiệu mệnh đề phụ thuộc diễn tả một điều kiện hoặc một câu hỏi gián tiếp. Thông thường, “if” được sử dụng phổ biến hơn “whether” trong văn nói hàng ngày. Tuy nhiên, có những trường hợp nhất định mà “whether” là lựa chọn phù hợp hơn.

Alt text: So sánh cách dùng If và Whether trong câu gián tiếp và câu hỏi Yes/No.

Công thức chung:

• Câu gián tiếp: S + asked/wanted to know/wondered + if/whether + S + V (lùi thì) + O
• Ví dụ:
  • He asked me whether I felt well. (Anh ấy hỏi tôi có cảm thấy khỏe không.)
  • We’re not sure if they have decided. (Chúng tôi không chắc liệu họ đã quyết định chưa.)

2. Phân Biệt If và Whether Trong Các Trường Hợp Cụ Thể

Dưới đây là những trường hợp cụ thể giúp bạn phân biệt rõ ràng khi nào dùng if, khi nào dùng whether:

2.1. Sau Động Từ “Discuss”

Sau động từ “discuss” (thảo luận), chúng ta thường dùng “whether” thay vì “if”.

Ví dụ:

• We discussed whether he should be hired. (Chúng tôi đã thảo luận xem có nên thuê anh ấy hay không.)
• They discussed whether to invest in the new idea. (Họ đã thảo luận xem có nên đầu tư vào ý tưởng mới hay không.)

2.2. Sau Giới Từ

Khi sử dụng sau giới từ, chúng ta chỉ dùng “whether”, không dùng “if”.

Ví dụ:

• We talked about whether we should go or not. (Chúng tôi đã nói về việc liệu chúng ta có nên đi hay không.)
• I looked into whether he should stay. (Tôi đã xem xét liệu anh ấy có nên ở lại hay không.)

Alt text: Minh họa cách dùng Whether sau giới từ “about” và “into” trong câu tiếng Anh.

2.3. Với Động Từ Nguyên Thể (To Infinitive)

Khi sử dụng với động từ nguyên thể (to infinitive), chúng ta chỉ dùng “whether” mà không dùng “if”.

Ví dụ:

• She can’t decide whether to buy the house or wait. (Cô ấy không thể quyết định nên mua nhà hay chờ đợi.)
• He considered whether to give up the position or quit next year. (Anh ấy cân nhắc xem nên từ bỏ vị trí hay nghỉ việc vào năm tới.)

2.4. Tính Nghi Thức và Tình Huống Sử Dụng

“Whether” thường được dùng trong các tình huống trang trọng, mang tính nghi thức xã giao. Trong khi đó, “if” thường được sử dụng trong các tình huống thân mật, suồng sã hơn.

Ví dụ:

• Trang trọng: Let me know whether you will be able to attend the conference. (Vui lòng cho tôi biết liệu bạn có thể tham dự hội nghị hay không.)
• Trang trọng: The CEO will decide whether this is a risk worth taking. (CEO sẽ quyết định liệu đây có phải là một rủi ro đáng để chấp nhận hay không.)
• Thân mật: He asked if she had seen that film. (Anh ấy hỏi cô ấy đã xem bộ phim đó chưa.)
• Thân mật: She wondered if Tom would be there the day after. (Cô ấy tự hỏi liệu Tom có ở đó vào ngày hôm sau không.)

Alt text: So sánh sự khác biệt về sắc thái trang trọng giữa Whether và If trong giao tiếp tiếng Anh.

3. Các Lỗi Sai Thường Gặp

Để sử dụng “if” và “whether” một cách chính xác, hãy lưu ý những lỗi sai thường gặp sau:

• Sử dụng “if” trước động từ nguyên thể: SAI: I’m not sure if to get a new telephone. ĐÚNG: I’m not sure whether to get a new telephone.
• Sử dụng “either” trong câu hỏi gián tiếp: SAI: We can’t say either use facebook is harmful or beneficial. ĐÚNG: We can’t say whether use facebook is harmful or beneficial.
• Bỏ qua “whether/if” trong câu hỏi gián tiếp: SAI: I want to find out the rooms have a phoner and television or not. ĐÚNG: I want to find out whether/if the rooms have a phoner and television or not.
• Sử dụng “if” trực tiếp trước “or not”: SAI: Can you tell me if or not you’re interested in the travel abroad? ĐÚNG: Can you tell me me whether or not you’re interested in the travel abroad?

4. Bài Tập Ứng Dụng

Để củng cố kiến thức về khi nào dùng if, khi nào dùng whether, hãy thực hành với các bài tập sau:

Bài 1: Điền If/Whether vào chỗ trống:

1. The only issue arising would be __ the publication was defamatory.
2. I don’t know __ John is coming or not, he doesn’t metion the meeting.
3. Eddie considered __ to continue studying his major or take up a Market Analyzing course.
4. The company has not decided __ it should remain their targeted customer group or extend to a larger range.
5. Workers have to process the packing cartons __ or not the boss is here.
6. (Thân mật) Tell me __ you can come to the meeting or not.
7. His father is still wondering __ he will choose the red car or the blue car.
8. Adam called July to ask __ she finished the report or not.
9. __ the CEO is able to increase the overall profit and will affect the share price of the company.
10. __ it is worth taking risks by investing in the new project is still a question to the company.

Đáp án:

1. Whether
2. If
3. Whether
4. Whether
5. Whether
6. If
7. If
8. Whether
9. Whether
10. Whether

Bài 2:

Chuyển các câu trực tiếp sau sang câu gián tiếp, sử dụng if/whether:

1. “Do you want to eat this chocolate?” -> My friend asked me ____.
2. “Have you visited London?” -> She asked me ____.
3. “Is she reading book?” -> He asked me ____.
4. “Does Mary like coffee?” -> He wanted to know ____.
5. “Are the children playing football?” -> The mother wondered ____.
6. “Are you learning English?” -> Tommy asked me ____.
7. “Did Jessica come to the party at night?” -> They wondered ____.
8. “Did you cook diner?” -> He asked me ____.
9. “Are you from China?” -> They wanted to know ____.
10. “Have you eaten chicken?” -> David asked me ____.

Đáp án:

1. My friend asked me if/whether I wanted to eat that chocolate.
2. She asked me if/whether I had visited London.
3. He asked me if/whether she was reading book.
4. He wanted to know if/whether Mary liked coffee.
5. The mother wondered if/whether the children were playing football.
6. Tommy asked me if/whether I was learning English.
7. They wondered if/whether Jessica had come to the party at night.
8. He asked me if/whether I had done cook diner.
9. They wanted to know if/whether I was from China.
10. David asked me if/whether I had eaten chicken.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm vững kiến thức về khi nào dùng if, khi nào dùng whether và có thể tự tin sử dụng chúng trong giao tiếp và bài tập tiếng Anh.