Albert Burloud, một nhà tâm lý học người Pháp, đã đưa ra một cái nhìn sâu sắc về khái niệm “khái quát hóa” trong cuốn sách La Pensée conceptuelle (Tư Duy Khái Niệm) xuất bản năm 1927. Theo Burloud, khái quát hóa không đơn thuần là sự mơ hồ hay thiếu chi tiết, mà là một quá trình nhận thức phức tạp, hướng tới sự rõ ràng và xác định.
Burloud định nghĩa khái quát hóa là quá trình mà “trí tuệ chuyển từ một cảm giác mơ hồ sang một ý thức rõ ràng về tính tổng quát, từ một ý tưởng mơ hồ và lộn xộn sang một ý tưởng rõ ràng và tách biệt.” Nói cách khác, đó là sự chuyển đổi từ một trạng thái hiểu biết không đầy đủ đến một trạng thái hiểu biết sâu sắc và có cấu trúc về một khái niệm.
Trong đó, alt được thay thế bằng: “Quá trình tư duy trừu tượng hóa và khái quát hóa từ các ví dụ cụ thể lên các khái niệm tổng quát, minh họa cho sự trừu tượng trong tư duy.”
Ông nhấn mạnh rằng khái quát hóa là một hành động xác định, định nghĩa và khám phá ra mối quan hệ cấu thành của cái trừu tượng. Đây không phải là một quá trình thụ động, mà là một nỗ lực chủ động để làm sáng tỏ bản chất của một ý tưởng.
Theo Burloud, mọi khái niệm đều trải qua một giai đoạn kép:
- Giai đoạn phẩm chất: Ban đầu, khái niệm được cảm nhận như một phẩm chất đơn lẻ, một ấn tượng trực tiếp.
- Giai đoạn quan hệ: Sau đó, khái niệm được tư duy như một mối quan hệ, một sự liên kết giữa các yếu tố khác nhau.
Ngay cả những ý niệm có vẻ đơn giản như lớn, nhỏ, dài, ngắn cũng trải qua quá trình này. Chúng ta có những “ấn tượng tuyệt đối” về sự lớn lao, nhỏ bé, nhưng để thực sự hiểu chúng, chúng ta phải xem xét chúng trong mối quan hệ với những thứ khác.
Trong đó, alt được thay thế bằng: “Sơ đồ thể hiện sự chuyển đổi từ nhận thức trực quan về phẩm chất sang tư duy logic dựa trên mối quan hệ trong quá trình khái quát hóa.”
Burloud cũng lưu ý rằng không phải ai cũng hoàn thành quá trình khái quát hóa cho mọi khái niệm. Nhiều người chỉ dừng lại ở giai đoạn phẩm chất, không bao giờ thực sự hiểu rõ những ý niệm trừu tượng như cái tuyệt vời, cái duyên dáng, cái đẹp, cái xấu, sự công bình, sự bất công.
Ý tưởng tổng quát là ý tưởng xác định. Burloud liên hệ khái quát hóa với định nghĩa, cho rằng định nghĩa là một hình thức “khái quát hoá” có phương pháp. Định nghĩa giúp chúng ta phân loại và tổ chức các ý tưởng, làm cho chúng trở nên thực sự tổng quát.
Trong đó, alt được thay thế bằng: “Mối liên hệ giữa định nghĩa, phân loại và khái quát hóa, nhấn mạnh vai trò của định nghĩa trong việc xây dựng các khái niệm tổng quát và trừu tượng.”
Về mặt tâm lý học, Burloud cho rằng định nghĩa là kết quả của một phân tích tương tự như trừu tượng hóa. Nó làm nổi bật bản chất của cái trừu tượng bằng cách so sánh các trường hợp cụ thể hoặc so sánh ý niệm đó với các ý niệm lân cận.
Bên cạnh phân tích, còn có một nỗ lực tổng hợp để tích hợp các thuộc tính khác nhau vào một khái niệm. Các thuộc tính này dần dần được sáp nhập vào một chủ thể, tạo thành một tổng hợp thực sự, không chỉ là một tập hợp đơn giản.
Tóm lại, theo Albert Burloud, khái quát hóa là một quá trình phức tạp bao gồm cả phân tích và tổng hợp, dẫn đến sự hiểu biết rõ ràng và xác định về các khái niệm trừu tượng. Nó không chỉ là việc thu thập thông tin, mà còn là việc tổ chức và cấu trúc thông tin đó thành một hệ thống mạch lạc.
