Dũa là một dụng cụ cầm tay quen thuộc và không thể thiếu trong gia công cơ khí nguội. Bên cạnh đục dùng cho gia công thô, dũa được sử dụng để gia công bán tinh hoặc tinh, mang lại độ chính xác cao, có thể đạt tới 0,05mm khi dũa bán tinh và 0,01mm khi dũa tinh. Vậy Dũa Có Công Dụng Gì cụ thể?
Dũa là phương pháp gia công nguội bằng cách hớt đi một lớp kim loại mỏng trên bề mặt chi tiết. Nó được ứng dụng rộng rãi trong các công việc sau:
- Sửa nguội chi tiết: Dũa được dùng để sửa nguội các chi tiết sau quá trình gia công khác, đặc biệt là trong quá trình lắp ráp.
- Tạo hình và kích thước: Dũa giúp tạo ra các chi tiết có hình dáng và kích thước theo yêu cầu bản vẽ kỹ thuật.
- Sửa mép cạnh: Dũa dùng để loại bỏ ba via, làm nhẵn và tạo độ sắc nét cho các mép cạnh của sản phẩm.
- Mài sắc dụng cụ: Dũa có thể được sử dụng để mài sắc lại các dụng cụ cắt gọt kim loại bị cùn.
Nói tóm lại, dũa có công dụng gọt bỏ lượng dư trên phôi, sửa nguội, tạo hình dáng, kích thước mong muốn và hoàn thiện các chi tiết kim loại.
Phân Loại Dũa Kim Loại
Dũa kim loại có cấu tạo gồm hai phần chính:
- Chuôi dũa: Thường có chiều dài bằng 1/4 – 1/5 chiều dài toàn bộ dũa, nhỏ dần về phía cuối và được làm nhọn để cắm vào cán. Tiết diện chuôi có hình nhiều cạnh để tăng độ bám khi lắp vào cán.
- Thân dũa: Dài gấp 3 – 4 lần chuôi, có nhiều hình dạng tiết diện khác nhau như dẹt, vuông, tròn, tam giác, bán nguyệt,… Các đường răng trên thân dũa đóng vai trò là các lưỡi cắt, được tạo ra theo quy luật nhất định. Dũa thường được làm từ thép cacbon dụng cụ và được nhiệt luyện để tăng độ cứng.
Dựa vào hình dạng tiết diện thân dũa, ta có thể phân loại dũa như sau:
- Dũa dẹt: Tiết diện hình chữ nhật, dùng để gia công các mặt phẳng ngoài và trong, đặc biệt là các góc 90 độ.
- Dũa vuông: Tiết diện hình vuông, dùng để gia công các lỗ vuông hoặc các rãnh vuông.
- Dũa tam giác: Tiết diện tam giác đều, dùng để gia công các lỗ tam giác đều và các rãnh có góc 60 độ.
- Dũa bán nguyệt (dũa lòng mo): Tiết diện là một phần hình tròn, có một mặt phẳng và một mặt cong, dùng để gia công các mặt cong có bán kính lớn.
- Dũa tròn: Tiết diện hình tròn, thân dũa có hình nón cụt góc nhỏ, dùng để gia công các lỗ tròn và các rãnh có đáy là nửa hình tròn.
- Dũa hình thoi: Tiết diện hình thoi, dùng để giũa các rãnh răng và các góc hẹp, góc nhọn.
Bộ dũa hợp kim với nhiều hình dạng khác nhau (dũa dẹt, dũa bán nguyệt, dũa tròn, dũa tam giác, dũa vuông, dũa hình lưỡi dao…) là một công cụ hữu ích cho các công việc chế tạo, sửa chữa và làm mới đồ dùng, thiết bị. Tay cầm chắc chắn giúp người dùng thao tác thoải mái và nhanh chóng.
Dũa có thể được sử dụng trên nhiều loại vật liệu khác nhau như thủy tinh, đá, gốm sứ và kim loại (nhôm, thép không gỉ,…).
Hướng Dẫn Sử Dụng Dũa Đúng Cách
Để sử dụng dũa hiệu quả và an toàn, hãy tuân theo các bước sau:
- Cố định phôi: Sử dụng etô để cố định chắc chắn phôi, đảm bảo vật liệu không bị di chuyển trong quá trình dũa.
- Tư thế cầm dũa: Một tay cầm chuôi dũa, ngón cái đặt dọc theo chiều dài của dũa, tay kia tỳ nhẹ lên đầu dũa, tạo lực đẩy dũa về phía trước.
- Thao tác dũa: Chỉ tác dụng lực đẩy khi dũa về phía trước. Không nên dùng lực kéo ngược lại vì có thể làm hỏng dũa và vật liệu. Thay vào đó, hãy nhấc dũa ra khỏi phôi và đặt lại vị trí ban đầu.
- Lặp lại thao tác: Tiếp tục lặp lại các bước trên cho đến khi vật liệu đạt được hình dáng và kích thước mong muốn.
Bảo quản dũa: Giữ dũa ở nơi khô ráo, tránh dính nước để không bị gỉ sét. Thường xuyên vệ sinh dũa để loại bỏ bụi bẩn và hạt mài.
Kích thước nhỏ gọn của dũa giúp bạn dễ dàng cất giữ và bảo quản trong hộp đựng đồ nghề chuyên dụng.
