Cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông vào thế kỷ XV là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử Việt Nam, đánh dấu sự thay đổi sâu sắc trong hệ thống chính trị, hành chính, quân sự, kinh tế và văn hóa. Trong đó, chính sách tập trung quyền lực vào tay nhà vua là một trong những yếu tố then chốt, đảm bảo sự ổn định và phát triển của quốc gia. Vậy, chính sách cụ thể nào đã giúp Lê Thánh Tông đạt được mục tiêu này?
Một trong những quyết định mang tính bước ngoặt của Lê Thánh Tông là việc bãi bỏ các chức quan Tể tướng và Đại hành khiển.
Việc bãi bỏ chức Tể tướng thời Lê Thánh Tông (thế kỷ XV) giúp vua trực tiếp điều hành, kiểm soát mọi hoạt động của triều đình, tăng cường quyền lực trung ương.
Trước đó, Tể tướng là người đứng đầu triều đình, có quyền lực rất lớn, thậm chí có thể lấn át quyền vua. Việc bãi bỏ chức này giúp vua trực tiếp điều hành và kiểm soát mọi hoạt động của triều đình, không còn lo ngại quyền lực bị phân tán hay lạm dụng. Các cơ quan do vua trực tiếp chỉ đạo cũng được củng cố, tăng cường hiệu quả hoạt động.
Bên cạnh đó, việc chia cả nước thành 13 đạo thừa tuyên cũng là một biện pháp quan trọng. Thay vì các đơn vị hành chính lớn và phức tạp như trước, việc chia nhỏ giúp triều đình dễ dàng quản lý và kiểm soát hơn.
Luật Hồng Đức thời Lê sơ (XV) thể hiện tư tưởng pháp quyền, bảo vệ quyền lợi của nhà nước, gia đình, và cá nhân, góp phần ổn định xã hội, củng cố quyền lực trung ương.
Mỗi đạo thừa tuyên đều có quan lại do triều đình trực tiếp bổ nhiệm và quản lý, đảm bảo sự phục tùng tuyệt đối đối với trung ương. Điều này giúp hạn chế tình trạng cát cứ, phân quyền, củng cố sự thống nhất của quốc gia.
Ngoài ra, việc ban hành bộ Luật Hồng Đức cũng đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố quyền lực của nhà vua. Bộ luật này quy định chặt chẽ về các lĩnh vực của đời sống xã hội, từ hành chính, quân sự, kinh tế đến văn hóa, giáo dục.
Tổ chức quân đội thời Lê Thánh Tông được cải tổ theo hướng tinh gọn, hiệu quả, tăng cường khả năng bảo vệ đất nước và củng cố quyền lực của nhà vua.
Bộ Luật Hồng Đức không chỉ là công cụ để quản lý xã hội mà còn là phương tiện để bảo vệ quyền lợi của triều đình, trừng trị những hành vi chống đối, đe dọa đến sự ổn định của quốc gia. Đồng thời, việc tăng cường lực lượng quân đội triều đình cũng là một biện pháp không thể thiếu để bảo vệ quyền lực của nhà vua. Quân đội được tổ chức chặt chẽ, trang bị đầy đủ, huấn luyện bài bản, sẵn sàng trấn áp mọi cuộc nổi loạn, bảo vệ sự bình yên của đất nước.
Như vậy, có thể thấy rằng, chính sách bãi bỏ chức Tể tướng, Đại hành khiển, các cơ quan do vua trực tiếp chỉ đạo là yếu tố then chốt giúp Lê Thánh Tông tập trung tối đa quyền lực vào tay nhà vua. Tuy nhiên, các biện pháp khác như chia cả nước thành 13 đạo thừa tuyên, ban hành bộ Luật Hồng Đức và tăng cường lực lượng quân đội triều đình cũng đóng vai trò quan trọng, tạo nên một hệ thống quyền lực vững chắc, đảm bảo sự ổn định và phát triển của quốc gia dưới thời Lê Thánh Tông.
