Trong tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”, Tô Hoài đã khắc họa thành công nhân vật Mị, một cô gái H’Mông với số phận éo le nhưng tiềm ẩn sức sống mãnh liệt. Trước khi bị bắt về làm dâu gạt nợ cho nhà thống lí Pá Tra, Mị hiện lên là một thiếu nữ tự do, tràn đầy sức sống và mang trong mình vẻ đẹp tâm hồn đáng quý. Giai đoạn này là tiền đề quan trọng để hiểu sâu sắc những phẩm chất giúp Mị trỗi dậy phản kháng sau này.
Mị hiện ra trước hết là một cô gái xinh đẹp, yêu đời và tràn đầy sức sống. Chi tiết “Mị thổi sáo giỏi, có bao nhiêu người mê, ngày đêm thổi sáo đi theo Mị” cho thấy vẻ đẹp tươi tắn, tài năng và sức hút của cô. Mị biết yêu, biết tận hưởng những niềm vui tuổi trẻ. Tiếng sáo của Mị không chỉ là năng khiếu mà còn là biểu tượng cho khát vọng sống, sự gắn bó với thiên nhiên và khả năng giao cảm với con người. Tài năng này khẳng định Mị đã từng sống hết mình với tình yêu, với sự tươi mới của cuộc đời.
Alt: Cô gái H’Mông Mị thổi sáo, biểu tượng cho vẻ đẹp và khát vọng tự do trước khi về làm dâu.
Không chỉ vậy, Mị còn là cô gái hiếu thảo, yêu thương gia đình, giàu lòng tự trọng và ý thức về quyền tự do cá nhân. Khi cha mẹ Mị nợ nhà thống lí Pá Tra, Mị phản ứng quyết liệt với việc phải trở thành con dâu gạt nợ. Câu nói của Mị thể hiện rõ cá tính mạnh mẽ, ý thức về nhân phẩm và sự phản kháng: thà chết chứ không chấp nhận bị tước đoạt tự do, biến thành món hàng trao đổi.
Tuy nhiên, hoàn cảnh khắc nghiệt đã đẩy Mị vào bi kịch. Vì món nợ của cha mẹ, Mị buộc phải chấp nhận cuộc sống làm dâu trong tủi nhục và bất lực. Số phận của Mị không chỉ là cá nhân mà còn là biểu tượng cho những người nghèo khổ vùng cao bị áp bức, bóc lột dưới chế độ phong kiến miền núi.
Alt: Hình ảnh Mị bị bắt làm dâu gạt nợ, thể hiện sự bất lực trước số phận nghiệt ngã.
Qua việc miêu tả Mị trước khi về làm dâu, Tô Hoài không chỉ khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất đáng quý của nhân vật mà còn làm nổi bật sức sống tiềm tàng trong cô. Chính vì từng biết yêu, từng khao khát tự do mà Mị mới có thể thức tỉnh, vùng lên chống lại sự đày đọa sau này.
Alt: Chân dung Mị trước khi về làm dâu, một cô gái H’Mông xinh đẹp, giàu lòng tự trọng và khát khao hạnh phúc.
Tóm lại, trước khi trở thành “con dâu gạt nợ,” Mị là một cô gái mang vẻ đẹp thuần khiết, mạnh mẽ và giàu ý chí. Dưới ngòi bút tài hoa của Tô Hoài, hình ảnh Mị là tiếng nói cảm thông, trân trọng đối với những con người nhỏ bé nhưng luôn khát khao sống là chính mình.
