Đề thi thử THPT quốc gia 2021 môn Văn số 10 với bài đọc hiểu “Xe tôi chạy trên lớp sương bềnh bồng” đã khơi gợi trong lòng người đọc những cảm xúc sâu lắng về vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trong tác phẩm “Mảnh Trăng Cuối Rừng” của Nguyễn Minh Châu.
Đề Thi Thử THPT Quốc Gia 2021 Môn Văn Số 10
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Xe tôi chạy trên lớp sương bềnh bồng. Mảnh trăng khuyết đứng yên ở cuối trời, sáng trong như một mảnh bạc. Khung cửa xe phía cô gái ngồi lồng đầy bóng trăng. Không hiểu sao, lúc ấy, như có một niềm tin vô cớ mà chắc chắn từ trong không gian ùa tới tràn ngập cả lòng tôi. Tôi tin chắc người con gái đang ngồi cạnh mình là Nguyệt, chính người mà chị tôi thường nhắc đến. Chốc chốc tôi lại đưa mắt liếc về phía Nguyệt, thấy từng sợi tóc của Nguyệt đều sáng lên. Mái tóc thơm ngát, dày và trẻ trung làm sao! Bất ngờ, Nguyệt quay về phía tôi và hỏi một câu gì đó. Tôi không kịp nghe rõ vì đôi mắt tôi đã choáng ngợp như vừa trông vào ảo ảnh. Trăng sáng soi thẳng vào khuôn mặt Nguyệt, làm cho khuôn mặt tươi mát ngời lên và đẹp lạ thường!
Tôi vội nhìn thẳng vào đoạn đường đầy ổ gà, không dám nhìn Nguyệt lâu. Từng khúc đường trước mặt cũng thếp từng mảng ánh trăng…
(Trích Mảnh trăng cuối rừng, Nguyễn Minh Châu – Truyện ngắn, NXB Văn học, Hà Nội, 2003, tr. 54-55)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2. Chỉ ra hình ảnh thiên nhiên được tác giả miêu tả trong đoạn trích.
Câu 3. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn: “Mảnh trăng khuyết đứng yên ở cuối trời, sáng trong như một mảnh bạc.”
Câu 4. Anh/chị hãy nhận xét về nghệ thuật miêu tả nhân vật Nguyệt trong đoạn trích.
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Anh/Chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về vai trò của lí tưởng sống đối với thanh niên.
Câu 2 (5,0 điểm)
Phân tích hành động của Mị được miêu tả trong đoạn trích sau để thấy sức sống mãnh liệt của nhân vật:
“Lúc ấy, trong nhà đã tối bưng, Mị rón rén bước lại, A Phủ vẫn nhắm mắt, nhưng Mị tưởng như A Phủ đương biết có người bước lại… Mị rút con dao nhỏ cắt lúa, cắt nút dây mây. A Phủ cứ thở phè từng hơi, không biết mê hay tỉnh. Lần lần, đến lúc gỡ được hết dây trói ở người A Phủ thì Mị cũng hốt hoảng, Mị chỉ thì thào được một tiếng “Đi ngay…”, rồi Mị nghẹn lại. A Phủ bỗng khuỵu xuống, không bước nổi. Nhưng trước cái chết có thể đến nơi ngay, A Phủ lại quật sức vùng lên, chạy.
Mị đứng lặng trong bóng tối.
Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi. Mị đuổi kịp A Phủ, đã lăn, chạy, chạy xuống tới lưng dốc, Mị nói, thở trong hơi gió thốc lạnh buốt:
– A Phủ cho tôi đi.
A Phủ chưa kịp nói, Mị lại nói:
– Ở đây thì chết mất.”
(Trích Vợ chồng A Phủ, Tô Hoài, Ngữ văn 12, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018, tr.14)
Phân Tích Đoạn Trích “Xe Tôi Chạy Trên Lớp Sương Bềnh Bồng”
Đoạn trích “Xe tôi chạy trên lớp sương bềnh bồng” mang đến cho người đọc một không gian mơ màng, huyền ảo, nơi con người và thiên nhiên hòa quyện vào nhau.
Cảm Nhận Về Không Gian Nghệ Thuật
Ngay từ câu mở đầu, “Xe tôi chạy trên lớp sương bềnh bồng,” ta đã cảm nhận được một không gian mờ ảo, huyền diệu. Sương giăng mắc như một tấm lụa mềm mại, bao phủ cảnh vật xung quanh, tạo nên một bức tranh thiên nhiên thơ mộng. Lớp sương ấy không chỉ là một yếu tố tự nhiên mà còn là một biểu tượng cho sự mơ hồ, không rõ ràng trong tâm trạng của nhân vật “tôi”.
Hình ảnh xe chạy trong màn sương gợi lên một không gian trữ tình, lãng mạn, nơi mọi thứ trở nên huyền ảo và thi vị.
Ánh Trăng Khuyết – Biểu Tượng Của Vẻ Đẹp Tinh Khôi
Hình ảnh “Mảnh trăng khuyết đứng yên ở cuối trời, sáng trong như một mảnh bạc” là một điểm nhấn đặc sắc trong đoạn trích. Trăng khuyết, không tròn đầy, nhưng lại mang một vẻ đẹp riêng, tinh khiết và thanh cao. So sánh trăng với “mảnh bạc” càng làm nổi bật lên ánh sáng trong trẻo, dịu nhẹ của vầng trăng. Ánh trăng ấy không chỉ chiếu sáng không gian bên ngoài mà còn soi rọi vào tâm hồn nhân vật, khơi gợi những cảm xúc xao xuyến, bâng khuâng.
Vẻ Đẹp Của Nhân Vật Nguyệt
Sự xuất hiện của nhân vật Nguyệt đã làm cho không gian trở nên sống động và đầy màu sắc hơn. Từng chi tiết miêu tả về Nguyệt, từ “từng sợi tóc của Nguyệt đều sáng lên” đến “mái tóc thơm ngát, dày và trẻ trung làm sao!”, đều thể hiện vẻ đẹp tươi trẻ, tràn đầy sức sống của cô gái. Đặc biệt, ánh trăng đã góp phần tôn lên vẻ đẹp ấy, khiến cho khuôn mặt Nguyệt trở nên “tươi mát ngời lên và đẹp lạ thường!”.
Nghệ Thuật Miêu Tả Tâm Lý Nhân Vật
Nguyễn Minh Châu đã rất thành công trong việc miêu tả tâm lý nhân vật “tôi”. Sự bối rối, xao xuyến của nhân vật được thể hiện qua những hành động, cảm xúc chân thật. “Tôi” không dám nhìn Nguyệt lâu, vội nhìn thẳng vào đoạn đường đầy ổ gà, cho thấy sự ngại ngùng, e dè trước vẻ đẹp của cô gái. Niềm tin “vô cớ mà chắc chắn” rằng Nguyệt chính là người mà “tôi” đã chờ đợi, cho thấy sự rung động sâu sắc trong trái tim nhân vật.
Giá Trị Nhân Văn Sâu Sắc
Qua đoạn trích “Xe tôi chạy trên lớp sương bềnh bồng”, Nguyễn Minh Châu đã gửi gắm những thông điệp nhân văn sâu sắc. Đó là sự trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên, con người, và những rung động tình cảm trong cuộc sống. Đoạn trích cũng thể hiện niềm tin vào những điều tốt đẹp, vào sức mạnh của tình yêu và hy vọng.
Ánh trăng được nhân hóa như một người bạn đồng hành, chứng kiến những khoảnh khắc đẹp đẽ và lãng mạn trong cuộc sống.
Đọc “Xe tôi chạy trên lớp sương bềnh bồng”, người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ, hình ảnh mà còn được đắm mình trong một không gian nghệ thuật đầy chất thơ, chất trữ tình. Đoạn trích đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc về tài năng của nhà văn Nguyễn Minh Châu, một cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại.
