Câu thơ “Vũ Trụ Nội Mạc Phi Phận Sự” trích từ “Bài ca ngất ngưởng” của Nguyễn Công Trứ không chỉ là một câu thơ, mà còn là một tuyên ngôn sống mạnh mẽ, thể hiện trách nhiệm, khí phách và bản lĩnh của một con người luôn đau đáu với vận mệnh quốc gia và dân tộc. Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của câu thơ này, chúng ta cần đặt nó trong bối cảnh cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Công Trứ.
Nguyễn Công Trứ, một nhà nho tài ba, một vị quan thanh liêm và một nhà thơ xuất chúng, đã trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc đời làm quan. Dù ở cương vị nào, ông cũng luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm cao cả, hết lòng vì dân, vì nước. Chính tinh thần ấy đã được cô đọng trong câu thơ “Vũ trụ nội mạc phi phận sự”.
Chân dung Nguyễn Công Trứ, một nhà thơ và nhà chính trị gia lỗi lạc của Việt Nam
“Vũ trụ nội mạc phi phận sự” không đơn thuần là sự kiêu ngạo hay tự phụ, mà là sự khẳng định về trách nhiệm của con người đối với mọi việc xảy ra trong vũ trụ. Nguyễn Công Trứ quan niệm rằng, mỗi người sinh ra đều có một vai trò, một sứ mệnh và phải có trách nhiệm với cuộc đời, với xã hội. Mọi sự việc diễn ra trong vũ trụ đều liên quan đến mỗi cá nhân và chúng ta không thể đứng ngoài cuộc.
Câu thơ này thể hiện rõ tinh thần nhập thế tích cực của Nguyễn Công Trứ. Ông không chọn lối sống ẩn dật, xa lánh thế sự, mà luôn dấn thân vào cuộc đời, sẵn sàng gánh vác những trọng trách lớn lao. Ông xem mọi việc trong thiên hạ đều là phận sự của mình, từ việc trị quốc an dân đến việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
“Vũ trụ nội mạc phi phận sự” cũng là một lời khẳng định về bản lĩnh và tài năng của Nguyễn Công Trứ. Ông tin rằng, mình có đủ khả năng để đảm đương mọi việc, để giải quyết mọi khó khăn. Sự tự tin này không phải là ngạo mạn, mà là sự tự tin vào năng lực bản thân, vào sự rèn luyện và học hỏi không ngừng.
Câu thơ này mang ý nghĩa sâu sắc về sự kết nối giữa con người và vũ trụ, giữa cá nhân và cộng đồng. Mỗi người là một phần của vũ trụ, là một thành viên của cộng đồng. Chúng ta không thể sống tách biệt, mà phải sống hòa nhập, gắn bó và có trách nhiệm với nhau.
Đọc “Bài ca ngất ngưởng” và suy ngẫm về câu thơ “Vũ trụ nội mạc phi phận sự”, chúng ta không chỉ hiểu thêm về con người và sự nghiệp của Nguyễn Công Trứ, mà còn rút ra những bài học quý giá về lẽ sống, về trách nhiệm và về bản lĩnh. Đó là tinh thần dấn thân, cống hiến, không ngại khó khăn, thử thách; là ý thức trách nhiệm cao cả đối với cộng đồng, đối với đất nước; là niềm tin vào bản thân và khả năng của mình.
Nguyễn Công Trứ không chỉ là một nhà thơ, một nhà chính trị, mà còn là một triết gia, một nhà tư tưởng. Câu thơ “Vũ trụ nội mạc phi phận sự” là một trong những di sản tinh thần quý giá mà ông để lại cho đời sau. Nó không chỉ là một câu thơ hay, mà còn là một triết lý sống, một nguồn cảm hứng để mỗi người sống có ý nghĩa hơn, có trách nhiệm hơn.
