“Ếch ngồi đáy giếng” là một trong những truyện ngụ ngôn nổi tiếng của Việt Nam, mang đậm giá trị nhân văn và bài học sâu sắc. Truyện kể về một chú ếch sống trong giếng, từ đó hình thành những nhận thức sai lệch về thế giới bên ngoài. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích đặc điểm nhân vật ếch, từ đó rút ra những bài học giá trị.
Ếch vốn là một loài vật nhỏ bé, sống trong môi trường hạn hẹp của đáy giếng. Nơi đây, xung quanh ếch chỉ có vài con nhái, con cua, con cóc. Chính môi trường sống hạn hẹp này đã ảnh hưởng lớn đến nhận thức của ếch.
Ếch ta sống trong một cái giếng cạn, không gian sống hạn hẹp cùng với những người hàng xóm nhỏ bé là cua, ốc nên ếch ảo tưởng rằng mình là con vật lớn nhất, là chúa tể nơi đây. Hàng ngày ếch cất lên những tiếng kêu ộp ộp khiến các con vật khác phải khiếp sợ, bởi vậy mà ếch càng tỏ ra huênh hoang, coi thường mọi người xung quanh mình. Từ đáy giếng nhìn lên, bầu trời trong nhận thức của ếch cũng chỉ nhỏ như cái vung, điều đó càng làm cho suy nghĩ mình là chúa tể muôn loài của ếch thêm phần chắc chắn.
Ếch “ngồi đáy giếng” lâu ngày, quen với việc “xưng hùng xưng bá” trong cái giếng nhỏ bé của mình. Nó cho rằng bầu trời chỉ bé bằng chiếc vung, và bản thân mình là “oai như một vị chúa tể”. Sự kiêu ngạo và thiển cận của ếch thể hiện rõ qua cách nó nhìn nhận thế giới xung quanh.
Nhưng rồi một trận mưa lớn đã thay đổi cuộc đời ếch. Nước giếng dềnh lên, tràn bờ, ếch ta theo dòng nước ra ngoài. Thế giới bên ngoài rộng lớn hơn rất nhiều so với cái giếng chật hẹp. Tuy nhiên, tính cách của ếch không hề thay đổi. Nó vẫn giữ thái độ nghênh ngang, tự cao tự đại.
Thế nhưng cách sống của ếch vẫn “quen thói cũ”. Thái độ sống vẫn hợm hĩnh, coi thiên hạ bằng nửa con mắt, “ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ồm ộp”. Từ đáy giếng lên bờ giếng và mặt đất, điểm nhìn đã thay đổi, nhưng tầm nhìn, cách nhìn của ếch vẫn như cũ “nó đã nhâng nháo đưa cập mắt nhìn lên bầu trời”’, ếch vẫn “coi trời bằng vung”. Bầu trời bao la thế, mênh mông thế, nhưng đối với ếch thì vẫn nhỏ bé bình thường.
Ếch “nghênh ngang đi lại khắp nơi”, “nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn lên bầu trời” và vẫn “coi trời bằng vung”. Kết quả là ếch bị một con trâu đi qua giẫm bẹp. Đây là một kết cục bi thảm, nhưng hoàn toàn xứng đáng với sự kiêu ngạo và thiển cận của ếch.
Câu chuyện “Ếch ngồi đáy giếng” mang đến một bài học sâu sắc về sự hạn hẹp của tầm nhìn và sự nguy hiểm của thói kiêu ngạo. Chúng ta không nên tự mãn với những gì mình biết, mà phải luôn học hỏi, mở rộng kiến thức và tầm nhìn.
Qua câu chuyện ngụ ngôn này, mỗi người cần không ngừng học hỏi, trau dồi vốn hiểu biết. Nếu chỉ biết kiêu ngạo, không chịu tiếp thu, học hỏi sẽ phải trả cái giá đắt. Câu chuyện còn là bài học về sự thích nghi với hoàn cảnh sống xung quanh. Khi sống quá lâu trong môi trường nhỏ hẹp mà không có sự kết nối với bên ngoài có thể làm cho nhận thức của con người trở nên hạn hẹp, trì trệ, mất đi khả năng đánh giá khách quan.
“Ếch ngồi đáy giếng” không chỉ là một câu chuyện ngụ ngôn đơn thuần, mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự hạn hẹp trong tư duy và sự nguy hiểm của thói kiêu ngạo. Mỗi chúng ta cần phải không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức, mở rộng tầm nhìn để không trở thành “ếch ngồi đáy giếng” trong xã hội hiện đại.
