Việc khai thác nước ngầm quá mức không chỉ là vấn đề cục bộ mà còn là một thách thức toàn cầu, đe dọa nghiêm trọng đến môi trường và sự phát triển bền vững. Vậy, điều gì sẽ xảy ra khi chúng ta sử dụng nguồn tài nguyên quý giá này một cách thiếu kiểm soát?
Khai thác nước ngầm quá mức, hay còn gọi là khai thác vượt ngưỡng, xảy ra khi lượng nước được lấy ra từ các tầng chứa nước ngầm lớn hơn lượng nước được bổ sung tự nhiên qua quá trình thẩm thấu và các nguồn khác. Điều này dẫn đến sự suy giảm mực nước ngầm, gây ra hàng loạt hậu quả tiêu cực.
Một trong những hậu quả dễ thấy nhất là sụt lún đất. Khi nước ngầm bị khai thác quá nhiều, áp lực nước trong các lỗ rỗng của đất giảm, khiến đất bị nén chặt lại. Hiện tượng này gây ra sụt lún trên diện rộng, làm hư hại cơ sở hạ tầng như nhà cửa, đường xá, cầu cống và các công trình khác. Ở các vùng ven biển, sụt lún đất làm tăng nguy cơ ngập lụt do nước biển dâng.
Ngoài sụt lún, ô nhiễm nguồn nước cũng là một hậu quả nghiêm trọng. Khi mực nước ngầm hạ thấp, nước mặn từ biển hoặc nước ô nhiễm từ các nguồn khác có thể xâm nhập vào các tầng chứa nước ngọt, làm suy giảm chất lượng nước. Việc sử dụng nguồn nước bị nhiễm mặn hoặc ô nhiễm gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, đặc biệt là các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa và da liễu.
Suy giảm trữ lượng nước ngầm là một hệ quả tất yếu của việc khai thác quá mức. Khi lượng nước được lấy ra lớn hơn lượng nước được bổ sung, mực nước ngầm sẽ ngày càng hạ thấp, thậm chí cạn kiệt. Điều này gây khó khăn cho việc tiếp cận nguồn nước, đặc biệt là ở những vùng khô hạn hoặc có nguồn nước mặt hạn chế.
Hơn nữa, việc khai thác nước ngầm quá mức có thể gây ra xáo trộn hệ sinh thái. Nước ngầm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các dòng chảy cơ sở của sông suối và cung cấp nước cho các vùng đất ngập nước. Khi mực nước ngầm hạ thấp, các dòng chảy cơ sở có thể bị suy giảm, ảnh hưởng đến đời sống của các loài sinh vật phụ thuộc vào nguồn nước này. Các vùng đất ngập nước cũng có thể bị khô cạn, gây mất đa dạng sinh học.
Để giảm thiểu những hậu quả tiêu cực do khai thác nước ngầm quá mức, cần có các biện pháp quản lý và sử dụng nước ngầm một cách bền vững. Điều này bao gồm việc kiểm soát chặt chẽ việc khai thác nước ngầm, khuyến khích sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả, đầu tư vào các công nghệ xử lý nước và tái sử dụng nước, đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn nước ngầm.
