Sông Hương, dòng sông thơ mộng chảy qua xứ Huế, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp dịu dàng, trữ tình mà còn ẩn chứa những khúc quanh co, những điểm nhấn địa lý độc đáo, trong đó có “Vấp Ngọc Trản”. Đây là một chi tiết quan trọng, góp phần tạo nên bản sắc riêng biệt cho dòng sông.
Ngay từ khi rời khỏi vùng núi, sông Hương đã thể hiện sự chuyển dòng liên tục, như một cuộc tìm kiếm có ý thức để đến với thành phố tương lai. Từ ngã ba Tuần, dòng sông uốn lượn theo hướng nam bắc, qua điện Hòn Chén, rồi đến “vấp Ngọc Trản”.
“Vấp Ngọc Trản” đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hành trình của sông Hương. Tại đây, dòng sông chuyển hướng sang tây bắc, vòng qua thềm đất bãi Nguyệt Biều, Lương Quán. Sự thay đổi hướng chảy này không chỉ mang yếu tố địa lý mà còn tạo nên những cảnh quan đa dạng, phong phú cho vùng đất cố đô.
Sau khi “vấp Ngọc Trản”, sông Hương đột ngột vẽ một hình cung tròn về phía đông bắc, ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, trước khi xuôi dần về Huế. Đoạn sông này mang trong mình dư vang của Trường Sơn, vượt qua lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản, khiến sắc nước trở nên xanh thẳm.
Từ Tuần về đến Huế, sông Hương trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách, với những điểm cao như Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo. Từ những vị trí này, người ta có thể chiêm ngưỡng dòng sông mềm mại như tấm lụa, với những chiếc thuyền xuôi ngược nhỏ bé.
Những ngọn đồi này tạo nên những mảng phản quang nhiều màu sắc trên nền trời tây nam thành phố, “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”, như người Huế thường miêu tả. Giữa đám quần sơn lô xô ấy, là giấc ngủ nghìn năm của những vua chúa, được phong kín trong lòng những rừng thông u tịch và niềm kiêu hãnh âm u của những lăng tẩm đồ sộ.
Đó là vẻ đẹp trầm mặc nhất của sông Hương, như triết lí, như cổ thi, kéo dài mãi đến lúc mặt nước phẳng lặng của nó gặp tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga tận bờ bên kia, giữa những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà. “Vấp Ngọc Trản” chỉ là một điểm nhấn nhỏ, nhưng lại góp phần quan trọng vào bức tranh toàn cảnh về vẻ đẹp đa dạng và sâu lắng của dòng sông Hương.
