Văn học từ lâu đã được xem là một lĩnh vực phức tạp, đa diện, phản ánh những khía cạnh sâu sắc nhất của cuộc sống và con người. Định nghĩa “Văn Học Là Nhân Học” của Goóc-ki không chỉ là một câu nói súc tích mà còn là một kim chỉ nam cho những ai muốn thấu hiểu bản chất của văn chương. Nó mở ra một góc nhìn sâu sắc về mối quan hệ giữa văn học và con người, khẳng định rằng văn học là một bộ môn nghiên cứu về con người, về tâm hồn, về cuộc sống tinh thần phong phú và đa dạng của họ.
Câu nói của Goóc-ki không chỉ đơn thuần là một định nghĩa, mà còn là một lời nhắc nhở về vai trò và trách nhiệm của văn học đối với xã hội. Văn học không chỉ phản ánh hiện thực mà còn góp phần định hình nhân cách, giáo dục đạo đức và khơi gợi những giá trị tốt đẹp trong mỗi con người. Học văn, do đó, không chỉ là học về ngôn ngữ, về kỹ năng viết lách, mà còn là học cách làm người, học cách thấu hiểu bản thân và thế giới xung quanh.
Chất liệu tạo nên tác phẩm văn học chính là ngôn từ, nhưng yếu tố quyết định sự sống còn của tác phẩm lại nằm ở hình tượng nhân vật. Những nhân vật văn chương là những con người được nhà văn tái hiện từ cuộc sống, mang trong mình những khát vọng, những nỗi đau, những niềm vui và những trăn trở. Đọc tác phẩm văn học, ta có thể nhận ra chính mình trong những nhân vật ấy, hiểu rõ hơn về thế giới nội tâm phong phú và bí ẩn của con người.
Viết văn, học văn là một hành trình khám phá bản chất con người và cuộc sống. Mỗi nhà văn, mỗi độc giả đều là những người lữ hành trên con đường văn chương, cùng nhau tìm kiếm những giá trị đích thực và ý nghĩa sâu sắc của cuộc đời. Văn học không chỉ là một môn học, mà còn là một người bạn đồng hành, một người thầy, một người tri kỷ, luôn bên cạnh chúng ta trên con đường hoàn thiện bản thân.
Văn học không chỉ cung cấp những mảnh đời, số phận để độc giả nhận ra mình, mà còn thực hiện chức năng giáo dục. Văn học hướng người đọc đến những giá trị tốt đẹp, giúp họ loại bỏ cái xấu, cái ác và hướng thiện. Dù có những nhân vật tiêu cực như Xuân Tóc Đỏ, Chí Phèo hay Bá Kiến, mục đích cuối cùng của văn học vẫn là hướng đến sự hoàn thiện của con người.
Con người trong tác phẩm văn học là sự phản ánh của con người trong cuộc đời, nhưng không phải là sự sao chép nguyên xi. Nhà văn sử dụng trí tưởng tượng và sáng tạo để tạo ra những nhân vật điển hình, đại diện cho một xã hội, một thời đại. Sức sống của nhân vật điển hình chính là sức sống của tác phẩm văn học, nó quyết định sự trường tồn của tác phẩm và tên tuổi của tác giả.
“Văn học là nhân học” – một định nghĩa tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đựng một ý nghĩa sâu sắc và vĩnh cửu. Mỗi trang văn là một trang đời, được viết từ những mảnh ghép của con người. Văn học không chỉ là nghệ thuật, mà còn là một công cụ để hiểu biết, để yêu thương và để làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn.