Chắc hẳn bạn đã quen thuộc với cụm từ “vận chuyển hàng hóa”. Nhưng bạn có thực sự hiểu rõ Vận Chuyển Là Quá Trình như thế nào? Nếu không có vận chuyển, cuộc sống của chúng ta sẽ ra sao, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ như hiện nay? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản chất, vai trò và các phương thức vận chuyển hàng hóa phổ biến.
1. Bản Chất Của Vận Chuyển Hàng Hóa
Vận chuyển là quá trình di chuyển hàng hóa, con người hoặc thông tin từ một địa điểm đến một địa điểm khác, thường là ở khoảng cách tương đối xa. Quá trình này sử dụng nhiều phương thức khác nhau. Hàng hóa có thể bao gồm:
- Commodities: Các nguyên liệu thô hoặc sản phẩm cơ bản được giao dịch, ví dụ như quặng, ngũ cốc, cà phê.
- Cargo: Hàng hóa được vận chuyển bằng đường bộ, đường sắt, đường thủy hoặc đường hàng không.
- Goods: Hàng hóa hữu hình được sản xuất từ các hoạt động nông nghiệp, xây dựng, sản xuất hoặc khai thác mỏ.
Vận chuyển hàng hóa (freight) là một phần quan trọng của logistics, là quá trình di chuyển hàng hóa từ điểm xuất phát đến điểm đích bằng nhiều phương tiện khác nhau như xe tải, tàu hỏa, tàu container, máy bay, nhằm phục vụ các mục đích thương mại.
2. Vai Trò Của Vận Chuyển Hàng Hóa Trong Thương Mại
Vận chuyển hàng hóa đóng vai trò then chốt trong việc lưu thông và phân phối hàng hóa, kết nối nhà sản xuất với người tiêu dùng.
Hãy tưởng tượng bạn muốn mua một sản phẩm từ một nhà cung cấp ở rất xa. Vận chuyển hàng hóa chính là cầu nối giúp bạn tiếp cận được sản phẩm mong muốn. Thậm chí, khi bạn tự mình mang một món đồ từ cửa hàng về nhà, bạn cũng đang thực hiện một quá trình vận chuyển. Vận chuyển hàng hóa giải quyết bài toán về khoảng cách địa lý và thời gian, là yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại.
Các yếu tố quan trọng cần xem xét khi lập kế hoạch cho vận chuyển là quá trình bao gồm:
- Kích thước và trọng lượng của hàng hóa
- Tính chất đặc biệt của hàng hóa (ví dụ: hàng dễ vỡ, hàng nguy hiểm, hàng cần bảo quản lạnh)
- Số lượng hàng hóa
- Phương thức đóng gói phù hợp
- Địa điểm đến (trong nước hoặc quốc tế)
Việc lựa chọn phương thức vận chuyển phù hợp phụ thuộc vào các yếu tố trên, cũng như yêu cầu về thời gian và chi phí.
3. Các Phương Thức Vận Chuyển Hàng Hóa Phổ Biến
Hiện nay, có 4 phương thức vận chuyển hàng hóa chính: đường bộ, đường sắt, đường hàng không và đường thủy.
3.1. Vận Chuyển Đường Bộ
Vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng giao thông, khoảng cách, trọng lượng, khối lượng và loại hàng hóa.
- Xe van hoặc xe bán tải phù hợp với các lô hàng nhỏ và khoảng cách ngắn.
- Xe tải là lựa chọn phổ biến cho các lô hàng lớn hơn, ngay cả khi không đủ một xe tải đầy.
Xe tải là phương thức vận chuyển hàng hóa phổ biến nhất trong chuỗi cung ứng do tính linh hoạt và khả năng tiếp cận.
| Full Truckload (FTL) – Vận chuyển nguyên xe | Less than Truckload (LTL) – Vận chuyển hàng lẻ |
|---|---|
| Lô hàng sử dụng toàn bộ không gian của xe tải. | Lô hàng của bạn chỉ chiếm một phần không gian xe tải. |
| Thích hợp khi cần vận chuyển từ mười pallet trở lên. | Thường áp dụng cho các lô hàng dưới 4.5 tấn và không chiếm quá 3.3 mét chiều dài xe. |
| Thời gian vận chuyển nhanh hơn do ít điểm dừng. | Tiết kiệm chi phí vì chỉ trả cho không gian sử dụng. |
| Chi phí thường cao hơn so với LTL. | Thời gian vận chuyển kéo dài hơn do có nhiều điểm dừng. |
Đối tượng vận chuyển:
- Vật liệu xây dựng (xi măng, gạch, sắt thép,…)
- Hàng nông sản (gạo, rau củ quả,…)
- Hàng công nghiệp (dệt may, bao bì,…)
- Hàng xuất nhập khẩu
- Hàng siêu trường, siêu trọng
Ưu điểm:
- Tính linh hoạt cao, dễ dàng thống nhất địa điểm và tuyến đường.
- Khả năng bảo quản hàng hóa tốt, dễ kiểm tra chất lượng.
- Vận chuyển trực tiếp từ kho người gửi đến kho người nhận.
Nhược điểm:
- Phải trả phí cầu đường.
- Có thể gặp cản trở về địa lý, tai nạn, kẹt xe.
- Giới hạn về khối lượng hàng hóa.
3.2. Vận Chuyển Đường Sắt
Đối tượng vận chuyển:
- Nguyên liệu thô và thành phẩm
- Năng lượng (dầu thô, than đá,…)
- Hóa chất (phân bón, nhựa,…)
Ưu điểm:
- Giá cước ổn định và thường thấp hơn so với đường bộ.
- An toàn và hiệu quả.
- Thân thiện với môi trường, giảm lượng khí thải.
- Ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết.
- Vận chuyển được hàng nặng trên các tuyến đường dài.
- Thời gian vận chuyển thường cố định.
Nhược điểm:
- Bị giới hạn về không gian và tuyến đường.
- Cần kết hợp với các phương tiện vận tải khác.
- Không phù hợp với hàng hóa cần giao nhanh hoặc có thời gian bảo quản ngắn.
3.3. Vận Chuyển Đường Biển
Vận chuyển đường biển đóng vai trò quan trọng trong thương mại toàn cầu.
| Full Container Load (FCL) – Vận chuyển nguyên container | Less than Container Load (LCL) – Vận chuyển hàng ghép container |
|---|---|
| Sử dụng toàn bộ không gian bên trong một container. | Các lô hàng của bạn chỉ chiếm một phần của container. |
| Thích hợp khi cần vận chuyển từ 6 pallet (container 20 feet) hoặc 12 pallet (container 40 feet) trở lên. | Thích hợp cho các lô hàng nhỏ, không đủ để lấp đầy một container. |
| Giảm thiểu rủi ro ô nhiễm hoặc hư hỏng. | Tiết kiệm chi phí, chỉ phải trả cho không gian sử dụng. |
| Thời gian vận chuyển nhanh hơn do không có điểm dừng. | Thời gian vận chuyển có thể chậm hơn do có nhiều điểm dừng. |
Đối tượng vận chuyển:
- Hàng bách hóa: Hàng được đóng gói theo đơn vị (thùng, hòm, pallet, container).
- Hàng rời: Hàng không đóng bao, được vận chuyển dưới dạng rời (hàng rời lỏng như xăng dầu, hóa chất; hàng rời khô như than, quặng sắt, ngũ cốc).
Ưu điểm:
- Chi phí vận chuyển thấp.
- Vận chuyển container giúp việc xếp dỡ và quản lý hàng hóa dễ dàng hơn.
- Tuyến đường rộng, ít bị giới hạn và ít xảy ra va chạm.
- Có thể vận chuyển số lượng lớn hàng hóa, bao gồm cả hàng cồng kềnh.
Nhược điểm:
- Cần kết hợp với vận chuyển đường bộ để đưa hàng đến điểm đến cuối cùng.
- Thời gian vận chuyển chậm, không linh hoạt.
3.4. Vận Chuyển Đường Hàng Không
Hàng hóa được vận chuyển bằng máy bay chở hàng chuyên dụng hoặc khoang hành lý của máy bay chở khách.
Đối tượng vận chuyển:
- Hàng hóa giá trị cao (vàng, kim cương, thiết bị kỹ thuật, hàng xa xỉ).
- Hàng hóa cần giao nhanh (động vật sống, nội tạng người, dược phẩm, thực phẩm tươi sống).
Ưu điểm:
- Tốc độ nhanh nhất.
- An toàn cao.
- Không bị cản trở về địa hình.
- Phí lưu kho thấp.
Nhược điểm:
- Giá cước cao.
- Giới hạn về kích thước và trọng lượng hàng hóa.
- Chịu ảnh hưởng của thời tiết.
- Yêu cầu nghiêm ngặt về loại hàng hóa.
Trong thực tế, vận chuyển là quá trình thường kết hợp nhiều phương thức khác nhau.
- Intermodal (ITML) – Vận chuyển liên phương thức: Vận chuyển hàng hóa bằng nhiều phương thức vận tải khác nhau, sử dụng container hoặc phương tiện đa phương thức, không cần xử lý hàng hóa khi chuyển đổi phương thức.
- Multimodal (ML) – Vận chuyển đa phương thức: Sử dụng nhiều hơn một phương thức vận tải sau khi container được mở và hàng hóa được chuyển sang phương thức khác.
Điểm khác biệt chính giữa hai hình thức này nằm ở hợp đồng vận chuyển và trách nhiệm của người vận chuyển. Trong vận tải đa phương thức, một hợp đồng bao gồm toàn bộ hành trình và một người vận chuyển chịu trách nhiệm duy nhất. Trong vận tải liên phương thức, có hợp đồng riêng cho từng chặng hành trình.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về vận chuyển là quá trình quan trọng như thế nào trong logistics và thương mại hiện đại. Việc lựa chọn phương thức vận chuyển phù hợp sẽ giúp bạn tối ưu hóa chi phí, thời gian và đảm bảo an toàn cho hàng hóa.
