“Gặp lá cơm nếp” là một tác phẩm thơ giàu cảm xúc, khơi gợi trong lòng người đọc những ký ức đẹp đẽ về gia đình, quê hương và những món ăn truyền thống. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích tác phẩm, làm nổi bật giá trị nghệ thuật và ý nghĩa nhân văn sâu sắc mà tác giả gửi gắm.
Trước khi đọc:
Xôi là món ăn quen thuộc, gắn liền với văn hóa ẩm thực Việt Nam. Xôi không chỉ là món ăn no lòng mà còn mang giá trị tinh thần, thường xuất hiện trong các dịp lễ quan trọng.
Trong khi đọc:
Bài thơ “Gặp lá cơm nếp” sử dụng thể thơ năm chữ với vần chân và nhịp điệu linh hoạt, tạo nên sự gần gũi, dễ đi vào lòng người.
1. Theo dõi: Số lượng tiếng trong mỗi dòng, vần và nhịp thơ.
Số tiếng: 5 tiếng/dòng. Vần: gieo vần chân. Nhịp thơ: linh hoạt (2/3, 3/2).
2. Hình dung: Hình ảnh người mẹ trong kí ức của người con.
Hình ảnh người mẹ tảo tần, nhặt lá đun bếp, cùng mùi cơm nếp thơm nồng đã khắc sâu vào tâm trí người con. Mùi cơm ấy theo con suốt chặng đường đời.
3. Theo dõi: Tình cảm của người con dành cho mẹ và quê hương, đất nước.
Tình cảm của người con thể hiện qua nỗi nhớ thương da diết, sự trân trọng những giá trị truyền thống và tình yêu quê hương sâu sắc.
Sau khi đọc:
Nội dung chính của bài thơ xoay quanh nỗi nhớ quê hương, tình cảm gia đình và những ký ức đẹp đẽ gắn liền với món xôi lá cơm nếp.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1: So sánh thể thơ, vần và nhịp điệu của “Gặp lá cơm nếp” với “Đồng dao mùa xuân”.
- “Gặp lá cơm nếp”: Thể thơ năm chữ, vần chân, nhịp thơ linh hoạt (2/3, 3/2), chia khổ linh hoạt.
- “Đồng dao mùa xuân”: Thể thơ bốn chữ, vần tự do, nhịp thơ linh hoạt (2/2, 3/1), chia khổ linh hoạt.
Câu 2: Hoàn cảnh nào gợi nhắc người con nhớ về mẹ? Hình ảnh người mẹ hiện lên trong ký ức người con như thế nào?
Hoàn cảnh: Người con thèm bát xôi mùa gặt, khói bay ngang tầm mắt. Hình ảnh người mẹ: Tảo tần nhặt lá đun bếp, nấu món xôi thơm ngon, là hương vị quê hương.
Câu 3: Tình cảm, cảm xúc nào trào dâng trong lòng người con khi “gặp lá cơm nếp”? Vì sao?
Tình cảm: Nỗi nhớ mẹ, nhớ quê hương, lòng biết ơn. Vì “lá cơm nếp” là chất xúc tác, khơi gợi ký ức và tình yêu quê hương.
Câu 4: Hình ảnh người con hiện lên qua bài thơ như thế nào?
Người con hiếu thảo, yêu mẹ, yêu quê hương sâu sắc. Tình cảm ấy luôn thường trực trong tim, chỉ cần một tác động nhỏ là trào dâng.
Câu 5: Thể thơ năm chữ có tác dụng gì trong việc thể hiện cảm xúc của nhà thơ?
Thể thơ năm chữ tạo sự gần gũi, dễ đọc, dễ đi vào lòng người. Vần điệu và nhịp điệu giúp nhà thơ thể hiện cảm xúc, suy tư một cách tự nhiên.
Viết kết nối với đọc:
Cha mẹ là những người có công sinh thành và nuôi dưỡng ta. Dù đi đâu, về đâu, hình ảnh của cha mẹ luôn hiện hữu trong trái tim mỗi người. Thanh Thảo đã thay lời muốn nói của bao người con qua bài thơ “Gặp lá cơm nếp”. Khoảnh khắc “gặp lá nếp” đã đánh thức những ký ức đẹp về mẹ và quê hương. “Bát xôi mùa gặt” không chỉ là món ăn mà còn là hương vị của quê hương, của tình mẫu tử thiêng liêng. Tình yêu mẹ, yêu quê hương được thể hiện một cách chân thành và sâu sắc. Mẹ và quê hương là hai hình ảnh song hành, được người con trân trọng và yêu thương.