Giai đoạn 1930-1941 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh, đặc biệt là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam. Đây là thời kỳ Hồ Chí Minh tập trung vào việc xây dựng Đảng, củng cố phong trào cách mạng trong nước và tranh thủ sự ủng hộ quốc tế.
Trước đó, ngày 5/6/1911, Nguyễn Tất Thành rời Tổ quốc, bắt đầu hành trình tìm đường cứu nước. Sau nhiều năm bôn ba, Người đã đến với chủ nghĩa Mác – Lênin và xác định con đường giải phóng dân tộc theo khuynh hướng vô sản.
Năm 1930, dưới sự chủ trì của Nguyễn Ái Quốc, Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản đã diễn ra, khai sinh ra Đảng Cộng sản Việt Nam. Sự kiện này có ý nghĩa lịch sử to lớn, chấm dứt tình trạng chia rẽ trong phong trào cộng sản Việt Nam, tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển của cách mạng. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò lãnh đạo của Đảng được thể hiện rõ nét trong giai đoạn này.
Từ năm 1930 đến 1941, mặc dù hoạt động ở nước ngoài, Hồ Chí Minh vẫn giữ vai trò chỉ đạo sát sao phong trào cách mạng trong nước. Người chú trọng xây dựng hệ thống liên lạc quốc tế, tranh thủ sự ủng hộ từ các nước Đông Nam Á và các tổ chức quốc tế. Đây là minh chứng cho tư tưởng Hồ Chí Minh về sức mạnh của đoàn kết quốc tế trong sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Trong thời gian này, Nguyễn Ái Quốc đã tham gia Đại hội VII Quốc tế Cộng sản, thể hiện vai trò quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong phong trào cộng sản quốc tế.
Tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn 1930-1941 còn thể hiện ở sự quan tâm đặc biệt đến công tác xây dựng Đảng. Người nhấn mạnh vai trò của Đảng là đội tiên phong, là hạt nhân lãnh đạo cách mạng, đồng thời yêu cầu Đảng phải gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân.
Ngày 28/1/1941, sau hơn 30 năm xa Tổ quốc, Nguyễn Ái Quốc trở về nước, trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Sự kiện này đánh dấu một giai đoạn mới trong sự nghiệp cách mạng của Người và là sự hiện thực hóa tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập, tự do cho dân tộc.
Giai đoạn 1930-1941 có ý nghĩa then chốt trong quá trình hình thành hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh. Những quan điểm, chủ trương được hình thành trong giai đoạn này là nền tảng lý luận cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước sau này.