Các nhà khoa học đang phát triển công nghệ cho phép điều khiển các xe tự hành trên Mặt Trăng từ Trái Đất. Điều này mở ra một kỷ nguyên mới trong việc khám phá không gian, đặc biệt là trong bối cảnh các chương trình Mặt Trăng như Artemis của NASA và Chang’e của Trung Quốc đang được triển khai.
Tại Trung tâm Ứng dụng Không gian và Viễn thông châu Âu của ESA, các nhà khoa học đã thử nghiệm hệ thống điều khiển từ xa. Họ sử dụng mô phỏng ảo của robot để điều khiển cánh tay robot, thực hiện các thao tác như đào mẫu đất giả lập Mặt Trăng. Một điểm quan trọng là hệ thống này không phụ thuộc vào nguồn cấp dữ liệu video, vốn có thể bị trễ do khoảng cách giữa Trái Đất và Mặt Trăng. Thay vào đó, tín hiệu được truyền qua vệ tinh thuộc dự án Moonlight của ESA, giảm thiểu độ trễ và tăng tính chính xác.
Hệ thống mô phỏng ảo còn tích hợp các tương tác “haptic”, mang lại cho người điều khiển cảm giác chạm chân thực. Điều này cho phép họ cảm nhận các đặc tính xúc giác của đất Mặt Trăng, mô phỏng môi trường trọng lực thấp. Cảm giác về lực cần thiết để đào đất hoặc nâng mẫu vật được truyền tải một cách rõ ràng, giúp người điều khiển đưa ra quyết định chính xác hơn. Joe Louca từ Đại học Bristol cho biết, họ có thể điều chỉnh độ mạnh của trọng lực trong mô hình, mang lại cho phi hành gia cảm giác chân thực về bụi Mặt Trăng và cách nó hoạt động trong điều kiện trọng lực chỉ bằng một phần sáu so với Trái Đất.
Hệ thống này không chỉ dùng để điều khiển xe tự hành mà còn có thể được sử dụng để đào tạo phi hành gia. Việc cung cấp một mô phỏng thực tế về môi trường Mặt Trăng giúp phi hành gia chuẩn bị tốt hơn cho các nhiệm vụ khám phá sắp tới. Nhóm nghiên cứu của Louca đã chứng minh hiệu suất và độ tin cậy cao của hệ thống, với tỷ lệ thành công 100% khi xúc đất giả lập và độ tin cậy 92,5%.
Mặc dù được thiết kế cho Mặt Trăng, các kỹ thuật điều khiển từ xa tương tự cũng có tiềm năng ứng dụng cho các nhiệm vụ tới Sao Hỏa. Ví dụ, nó có thể được sử dụng để thu hồi các ống mẫu từ robot lên phương tiện đưa mẫu trở lại Trái Đất. Với việc ngân sách và thời gian cho dự án thu hồi mẫu từ Sao Hỏa của NASA đang vượt quá dự kiến, cơ quan này đã mời các công ty tư nhân tham gia phát triển giải pháp. Rocket Lab gần đây đã giành được hợp đồng để thực hiện nghiên cứu chi tiết về giải pháp thu hồi mẫu khả thi, cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng đối với công nghệ điều khiển từ xa trong khám phá không gian.
Công nghệ “từ Trái Đất các nhà khoa học điều khiển các xe tự hành trên mặt trăng” hứa hẹn sẽ mang lại những đột phá lớn trong lĩnh vực khám phá vũ trụ. Nó không chỉ giúp chúng ta tiếp cận những địa điểm khó khăn trên Mặt Trăng và các hành tinh khác một cách an toàn và hiệu quả, mà còn mở ra cơ hội cho các nhà khoa học và kỹ sư trên Trái Đất tham gia trực tiếp vào quá trình khám phá, thu thập dữ liệu và thực hiện các thí nghiệm từ xa.
