Tư Liệu Chữ Viết Là một phạm trù rộng lớn, bao gồm tất cả các loại hình tài liệu mà thông tin được truyền tải thông qua hệ thống ký tự viết. Đây là nguồn thông tin vô giá cho các nhà nghiên cứu lịch sử, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá khứ, từ những sự kiện lớn lao đến những chi tiết nhỏ nhặt trong đời sống thường nhật.
Tư liệu chữ viết có thể tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm:
- Văn bản hành chính: Sắc lệnh, chiếu chỉ, tấu chương, công văn, hiệp ước, điều lệ, luật lệ… phản ánh hoạt động quản lý nhà nước, chính sách, pháp luật và các mối quan hệ ngoại giao.
- Sử sách: Các bộ chính sử, dã sử, biên niên sử ghi chép các sự kiện lịch sử, triều đại, nhân vật lịch sử, phong tục tập quán…
- Văn học: Thơ ca, truyện, tiểu thuyết, kịch… phản ánh tư tưởng, tình cảm, đời sống tinh thần và xã hội của con người ở các thời kỳ khác nhau.
- Bia ký: Các văn bia ghi lại sự kiện lịch sử, công đức của các nhân vật, thông tin về xây dựng công trình…
- Thư tịch cổ: Sách, bản thảo, giấy tờ viết tay… chứa đựng kiến thức, kinh nghiệm, thông tin về các lĩnh vực khác nhau như khoa học, kỹ thuật, y học, tôn giáo, triết học…
- Báo chí: Các tờ báo, tạp chí cung cấp thông tin về các sự kiện thời sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…
- Nhật ký, hồi ký, thư từ cá nhân: Ghi chép lại những trải nghiệm, suy nghĩ, tình cảm của cá nhân về cuộc sống, xã hội, các sự kiện lịch sử…
- Các loại hình văn bản khác: Gia phả, hương ước, thần tích, văn tế…
Tư liệu chữ viết đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu lịch sử vì những lý do sau:
- Cung cấp thông tin trực tiếp: Tư liệu chữ viết là nguồn thông tin gốc, do người đương thời tạo ra, phản ánh trực tiếp các sự kiện, con người, xã hội ở thời điểm đó.
- Phản ánh đa chiều: Tư liệu chữ viết không chỉ cung cấp thông tin về các sự kiện chính trị, quân sự mà còn về kinh tế, văn hóa, xã hội, đời sống thường nhật của người dân.
- Lưu giữ thông tin: Tư liệu chữ viết giúp lưu giữ thông tin qua thời gian, cho phép các thế hệ sau tiếp cận và nghiên cứu về quá khứ.
- Chứng minh và kiểm chứng: Tư liệu chữ viết có thể được sử dụng để chứng minh hoặc bác bỏ các giả thuyết lịch sử, kiểm chứng thông tin từ các nguồn khác.
Tuy nhiên, khi sử dụng tư liệu chữ viết, cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Tính khách quan: Tư liệu chữ viết thường mang ý thức chủ quan của tác giả, do đó cần xem xét bối cảnh lịch sử, mục đích của tác giả để đánh giá tính khách quan của thông tin.
- Tính xác thực: Cần kiểm tra tính xác thực của tư liệu, xem xét nguồn gốc, thời gian, tác giả, nội dung để đảm bảo thông tin chính xác.
- Tính đầy đủ: Không nên chỉ dựa vào một nguồn tư liệu duy nhất mà cần kết hợp nhiều nguồn khác nhau để có cái nhìn toàn diện về lịch sử.
Một ví dụ điển hình về giá trị của tư liệu chữ viết là hệ thống bia Tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám ở Hà Nội. Những tấm bia này không chỉ ghi danh những người đỗ đạt trong các kỳ thi mà còn khắc những bài văn ca ngợi triều đại, thể hiện quan điểm về giáo dục, nhân tài của đất nước. Tư liệu chữ viết là một phần quan trọng của di sản văn hóa Việt Nam, cung cấp nguồn thông tin quý giá cho việc nghiên cứu lịch sử, văn hóa, giáo dục của dân tộc.
Việc nghiên cứu và khai thác tư liệu chữ viết là một nhiệm vụ quan trọng của các nhà sử học, góp phần làm sáng tỏ quá khứ, bảo tồn di sản văn hóa và bồi đắp lòng tự hào dân tộc. Để làm được điều này, cần có sự đầu tư vào công tác sưu tầm, bảo quản, dịch thuật và nghiên cứu tư liệu, đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của tư liệu chữ viết trong việc tìm hiểu và gìn giữ lịch sử.
