“Trưởng giả học làm sang” là một thành ngữ quen thuộc, xuất phát từ vở hài kịch nổi tiếng cùng tên của Moliere. Nhưng “trưởng giả học làm sang” ý nghĩa thực sự là gì? Bài viết này sẽ đi sâu phân tích ý nghĩa, mở rộng góc nhìn từ phương Tây đến phương Đông, đồng thời liên hệ đến bối cảnh giáo dục hiện đại.
Trong nguyên tác của Moliere, “trưởng giả học làm sang” thường dùng để chỉ trích những người thuộc tầng lớp tư sản mới nổi, giàu có nhưng thiếu kiến thức, cố gắng bắt chước phong cách quý tộc một cách lố bịch. Họ phô trương sự giàu sang, mua danh chuộc tiếng, nhưng lại trở thành trò cười cho thiên hạ.
Khái niệm “trưởng giả học làm sang” trong văn hóa Việt Nam có phạm vi rộng hơn. Nó không chỉ giới hạn ở những người giàu có mà còn ám chỉ bất kỳ ai, dù giàu hay nghèo, cố gắng tỏ ra hơn người, khoe khoang những gì mình không có, hoặc bắt chước một cách kệch cỡm những thói quen, phong cách không phù hợp với bản thân. Điều này có thể xuất phát từ lòng tự ti, sự thiếu hiểu biết, hoặc đơn giản là sự phù phiếm.
Trưởng Giả Học Làm Sang ý Nghĩa sâu xa là:
- Sự giả tạo, thiếu chân thật: Người “trưởng giả học làm sang” không sống thật với chính mình, mà cố gắng xây dựng một hình ảnh hào nhoáng bên ngoài để che đậy những thiếu sót bên trong.
- Sự thiếu tự tin: Hành động “học làm sang” thường bắt nguồn từ sự thiếu tự tin vào giá trị bản thân. Thay vì trau dồi kiến thức, kỹ năng, họ lại tìm cách thể hiện qua những thứ vật chất phù phiếm.
- Sự lố bịch, kệch cỡm: Việc bắt chước một cách mù quáng, không phù hợp với hoàn cảnh, thường dẫn đến những tình huống hài hước, thậm chí là đáng xấu hổ.
Bài học từ “Trưởng giả học làm sang”:
Vở kịch của Moliere, cũng như thành ngữ “trưởng giả học làm sang”, mang đến những bài học sâu sắc về sự trung thực, khiêm tốn và giá trị thực chất của con người. Thay vì cố gắng trở thành người khác, hãy tập trung phát triển bản thân, trau dồi kiến thức, kỹ năng, và sống một cuộc đời ý nghĩa.
Liên hệ đến giáo dục phổ thông:
Tác phẩm “Ông Jourdain mặc lễ phục” (trích “Trưởng giả học làm sang”) được đưa vào chương trình giáo dục phổ thông 2018 (theo Quyết định 3871/QĐ-UBND năm 2022 của Thành phố Hà Nội) cho thấy tầm quan trọng của việc giáo dục học sinh về giá trị đạo đức, thẩm mỹ và nhân cách.
Giáo dục không chỉ trang bị kiến thức mà còn giúp học sinh hình thành nhân cách, biết phân biệt đúng sai, sống trung thực, tự tin và có trách nhiệm với bản thân và xã hội. Mục tiêu của giáo dục phổ thông, như được nêu trong Điều 29 Luật Giáo dục 2019, là phát triển toàn diện cho người học về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo; hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa và trách nhiệm công dân.
Việc đưa “Trưởng giả học làm sang” vào chương trình học là một cách để giúp học sinh nhận diện và phê phán những hành vi “học làm sang”, từ đó hướng đến những giá trị chân chính, bền vững trong cuộc sống. Chương trình giáo dục phổ thông, như quy định tại Điều 31 Luật Giáo dục 2019, phải đảm bảo thể hiện mục tiêu giáo dục, quy định yêu cầu về phẩm chất và năng lực của học sinh, thống nhất trong cả nước và được tổ chức thực hiện linh hoạt.
Tóm lại, “trưởng giả học làm sang” không chỉ là một câu chuyện hài hước mà còn là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự phù phiếm, giả tạo. Học cách sống chân thật, khiêm tốn và không ngừng hoàn thiện bản thân là con đường duy nhất dẫn đến thành công và hạnh phúc thực sự.
