Trong suốt thời kỳ Bắc thuộc kéo dài hơn một nghìn năm, dân tộc Việt Nam đã trải qua quá trình giao thoa văn hóa sâu sắc với nền văn minh Trung Hoa. Tuy nhiên, tổ tiên ta không hề bị đồng hóa hoàn toàn, mà đã chủ động tiếp thu, cải biến, và chọn lọc những yếu tố văn hóa ngoại lai để làm giàu có thêm bản sắc văn hóa dân tộc.
Một trong những biểu hiện rõ nét nhất của quá trình tiếp thu có chọn lọc này là việc du nhập và Việt hóa các kỹ thuật sản xuất của người Hán.
Nhân dân ta đã học hỏi kỹ thuật làm giấy, kỹ thuật chế tạo đồ thủy tinh, và nhiều ngành nghề thủ công khác từ Trung Quốc. Tuy nhiên, không phải kỹ thuật nào cũng được tiếp nhận một cách thụ động. Tổ tiên ta đã nghiên cứu, cải tiến các kỹ thuật này để phù hợp với điều kiện tự nhiên và nhu cầu sản xuất của địa phương. Ví dụ, kỹ thuật trồng lúa nước được cải tiến để thích ứng với thổ nhưỡng và khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa của Việt Nam.
Về văn hóa tinh thần, người Việt cũng tiếp thu một số yếu tố từ Trung Hoa, nhưng vẫn giữ gìn bản sắc riêng.
Các lễ tết như Tết Nguyên Đán, Tết Đoan Ngọ, Tết Trung Thu du nhập vào Việt Nam, nhưng đã được Việt hóa để mang những ý nghĩa và sắc thái riêng. Tết Trung Thu, ví dụ, không chỉ là ngày đoàn viên mà còn trở thành Tết thiếu nhi, với các hoạt động vui chơi, rước đèn, và phá cỗ.
Việc tiếp thu chữ Hán cũng là một minh chứng cho sự chọn lọc văn hóa. Chữ Hán được sử dụng rộng rãi trong văn bản hành chính và giáo dục, nhưng tiếng Việt vẫn được duy trì trong giao tiếp hàng ngày và văn học dân gian.
Hệ thống chữ Nôm ra đời trên cơ sở chữ Hán, cho phép người Việt ghi lại tiếng nói và văn hóa của mình một cách độc lập.
Về tôn giáo, Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo từ Trung Quốc du nhập vào Việt Nam và hòa nhập với tín ngưỡng dân gian bản địa. Phật giáo, đặc biệt, được đông đảo người dân Việt Nam đón nhận và trở thành một phần quan trọng trong đời sống tinh thần.
Tuy nhiên, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên, và các phong tục tập quán truyền thống vẫn được người Việt gìn giữ và phát triển.
Như vậy, trong thời kỳ Bắc thuộc, nhân dân ta đã thể hiện tinh thần tự chủ và sáng tạo trong việc tiếp thu văn hóa Trung Hoa. Việc tiếp thu có chọn lọc, kết hợp với việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc đã giúp người Việt không bị đồng hóa và tạo nên một nền văn hóa đa dạng, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp dân tộc Việt Nam tồn tại và phát triển qua hàng nghìn năm lịch sử.