Sự phân hóa tự nhiên theo chiều bắc nam là một đặc điểm nổi bật của khu vực Trung và Nam Mỹ, tạo nên sự đa dạng về cảnh quan và môi trường sống. Sự phân hóa này chịu ảnh hưởng lớn bởi vĩ độ, địa hình và dòng biển.
1. Đới Khí Hậu Xích Đạo và Cận Xích Đạo:
Ở khu vực gần xích đạo, khí hậu nóng ẩm quanh năm. Lượng mưa có xu hướng tăng dần từ phía tây sang phía đông do ảnh hưởng của gió tín phong đông nam mang hơi ẩm từ Đại Tây Dương vào. Cảnh quan tiêu biểu là rừng mưa nhiệt đới ẩm, nơi có hệ sinh thái vô cùng đa dạng và phong phú. Ngoài ra, còn có các vùng xavan với đặc trưng là cây bụi và đồng cỏ xen kẽ.
2. Đới Khí Hậu Nhiệt Đới:
Tiếp tục di chuyển về phía nam, chúng ta bắt gặp đới khí hậu nhiệt đới. Nhiệt độ ở đây vẫn cao quanh năm, nhưng lượng mưa có sự phân hóa rõ rệt hơn. Ở ven biển phía đông, mưa nhiều hơn do đón gió biển, tạo điều kiện cho sự phát triển của rừng nhiệt đới ẩm. Trong khi đó, ở phía tây, do ảnh hưởng của dòng biển lạnh Peru, lượng mưa rất ít, hình thành nên các hoang mạc và bán hoang mạc khô cằn như hoang mạc Atacama. Cảnh quan ở khu vực này thay đổi từ hoang mạc, cây bụi gai đến xavan và rừng nhiệt đới ẩm tùy thuộc vào lượng mưa.
3. Đới Khí Hậu Cận Nhiệt:
Khu vực cận nhiệt có sự khác biệt rõ rệt giữa các mùa. Mùa hạ nóng, mùa đông ấm. Ven biển phía đông có lượng mưa tương đối lớn, tạo điều kiện cho sự phát triển của rừng cận nhiệt và thảo nguyên. Ở ven biển phía tây, do ảnh hưởng của dòng biển lạnh, mưa rất ít, hình thành cảnh quan hoang mạc và bán hoang mạc.
4. Đới Khí Hậu Ôn Đới:
Ở vĩ độ cao hơn, khu vực ôn đới có mùa hạ mát mẻ và mùa đông không quá lạnh. Lượng mưa phân bố không đều, nơi có mưa nhiều sẽ phát triển rừng hỗn hợp, còn nơi mưa ít hơn sẽ hình thành cảnh quan hoang mạc và bán hoang mạc.
Sự phân hóa tự nhiên theo chiều bắc nam ở Trung và Nam Mỹ tạo nên sự đa dạng về khí hậu, cảnh quan và hệ sinh thái, mang đến những đặc điểm riêng biệt cho từng vùng. Đây là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phân bố dân cư, hoạt động kinh tế và các vấn đề môi trường của khu vực.
