Triệu Đà, một nhân vật lịch sử gây nhiều tranh cãi, không chỉ là người sáng lập ra nước Nam Việt mà còn là kẻ xâm lược Âu Lạc, mở đầu cho thời kỳ Bắc thuộc kéo dài trong lịch sử Việt Nam. Cuộc xâm lược của Triệu Đà không chỉ là một sự kiện quân sự mà còn là một bước ngoặt chính trị, kinh tế và văn hóa sâu sắc, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của dân tộc Việt.
Năm 210 TCN, sau khi Tần Thủy Hoàng qua đời, nhà Tần suy yếu. Triệu Đà, vốn là một tướng lĩnh nhà Tần, đã lợi dụng cơ hội này để cát cứ ở vùng Nam Hải.
Đến năm 206 TCN, nhà Tần sụp đổ, Triệu Đà đánh chiếm Quế Lâm và Tượng Quận, thành lập nước Nam Việt và xưng là Nam Việt Vũ Vương. Nước Nam Việt của Triệu Đà, với ba quận Nam Hải, Quế Lâm và Tượng Quận, giáp với Âu Lạc ở phía Bắc, tạo điều kiện cho tham vọng xâm lược của Triệu Đà.
Nam Việt là một quốc gia hùng mạnh, có tiềm lực kinh tế và quân sự lớn mạnh. Tuy nhiên, tham vọng bành trướng lãnh thổ đã thúc đẩy Triệu Đà nhòm ngó đến Âu Lạc, một quốc gia láng giềng giàu có và có vị trí chiến lược quan trọng.
Thời Hán Cao Tổ, nhà Hán công nhận sự tồn tại của Nam Việt, phong Triệu Đà làm Nam Việt Vương. Nhưng đến thời Hán Cao Hậu, chính sách kinh tế của nhà Hán gây khó khăn cho Nam Việt, khiến Triệu Đà cắt đứt quan hệ và xưng đế. Điều này càng thúc đẩy Triệu Đà tìm cách mở rộng lãnh thổ để củng cố quyền lực và kinh tế của mình, và Âu Lạc trở thành mục tiêu hàng đầu.
Trong thời Cao Hậu, quân Hán từng tấn công Nam Việt nhưng thất bại.
Sau khi nhà Hán bãi binh, Triệu Đà tập trung vào việc xâm lược Âu Lạc. Ban đầu, Triệu Đà sử dụng vũ lực, nhưng thất bại trước sự kháng cự kiên cường của quân dân Âu Lạc dưới sự lãnh đạo của An Dương Vương và thành Cổ Loa vững chắc.
Sau nhiều lần thất bại, Triệu Đà thay đổi chiến lược. Ông ta xin giảng hòa và cầu hôn công chúa Mỵ Châu cho con trai là Trọng Thủy. Đây là một mưu kế thâm độc nhằm lợi dụng tình cảm và sự tin tưởng để do thám tình hình nội bộ Âu Lạc.
Trọng Thủy được ở rể tại Cổ Loa, lợi dụng thời gian này để thu thập thông tin về bố phòng và bí mật quân sự của Âu Lạc. Hắn dùng tiền bạc mua chuộc quan lại, gây chia rẽ nội bộ triều đình, làm suy yếu sức mạnh đoàn kết của Âu Lạc.
Sau khi nắm chắc tình hình, Trọng Thủy xin về thăm nhà, thực chất là để báo cáo cho Triệu Đà. Nắm được điểm yếu của Âu Lạc, Triệu Đà bất ngờ tấn công Cổ Loa. An Dương Vương mất cảnh giác, nội bộ rối ren, quân đội nhanh chóng thất bại.
Năm 179 TCN, Âu Lạc rơi vào ách đô hộ của nhà Triệu. Cuộc xâm lược của Triệu Đà đã mở đầu cho thời kỳ Bắc thuộc kéo dài hơn một nghìn năm trong lịch sử Việt Nam, một giai đoạn đầy đau thương và uất hận, nhưng cũng là giai đoạn tôi luyện ý chí và tinh thần quật cường của dân tộc Việt.
