Trật tự hai cực Ianta, một hệ thống quốc tế được hình thành sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, chứng kiến sự đối đầu gay gắt giữa hai siêu cường: Hoa Kỳ và Liên Xô. Tuy nhiên, sự đối đầu này không kéo dài mãi mãi. Vậy, Trật Tự Hai Cực Ianta Hoàn Toàn Tan Rã Khi nào?
Câu trả lời chính xác là vào năm 1991. Sự kiện đánh dấu sự sụp đổ của trật tự này chính là sự tan rã của Liên Xô và hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu.
Sự sụp đổ của Liên Xô năm 1991: Một cột mốc quan trọng đánh dấu chấm hết cho trật tự hai cực Ianta
Sự kiện này không chỉ là sự thay đổi về mặt địa lý chính trị mà còn là sự thay đổi sâu sắc trong cấu trúc quyền lực toàn cầu. Sự sụp đổ của Liên Xô đã tạo ra một thế giới đơn cực, với Hoa Kỳ trở thành siêu cường duy nhất.
Tuy nhiên, quá trình dẫn đến sự tan rã của trật tự hai cực Ianta không diễn ra một cách đột ngột mà là một quá trình tích lũy kéo dài.
Một số yếu tố chính dẫn đến sự sụp đổ của trật tự này bao gồm:
- Khủng hoảng kinh tế và chính trị ở Liên Xô: Mô hình kinh tế tập trung quan liêu của Liên Xô không còn phù hợp với sự phát triển của thế giới. Sự trì trệ kinh tế, thiếu tự do chính trị và sự bất mãn trong xã hội đã làm suy yếu nghiêm trọng sức mạnh của Liên Xô.
- Cải cách không thành công của Gorbachev: Chính sách “cải tổ” (Perestroika) và “công khai” (Glasnost) của Gorbachev, mặc dù có ý định tốt, nhưng lại không thể giải quyết được những vấn đề cơ bản của Liên Xô, thậm chí còn làm trầm trọng thêm tình hình.
- Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc: Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc ở các nước cộng hòa thuộc Liên Xô đã dẫn đến các cuộc xung đột và ly khai, cuối cùng dẫn đến sự tan rã của Liên bang Xô viết.
- Ảnh hưởng của Hoa Kỳ và phương Tây: Hoa Kỳ và các nước phương Tây đã tận dụng những khó khăn của Liên Xô để tăng cường ảnh hưởng của mình, thúc đẩy quá trình tan rã của trật tự hai cực.
Hình ảnh mang tính biểu tượng: Tổng thống Reagan và Tổng Bí thư Gorbachev thể hiện sự thay đổi trong quan hệ quốc tế, tiền đề cho sự tan rã trật tự hai cực.
Sự tan rã của trật tự hai cực Ianta đã tạo ra một thế giới phức tạp và đa dạng hơn. Mặc dù Hoa Kỳ trở thành siêu cường duy nhất, nhưng sự trỗi dậy của các cường quốc mới như Trung Quốc, Ấn Độ và sự phát triển của các tổ chức khu vực đã làm suy yếu vị thế bá quyền của Hoa Kỳ. Thế giới ngày nay đang hướng tới một trật tự đa cực, trong đó quyền lực được phân tán giữa nhiều quốc gia và tổ chức khác nhau.