Ngô Quyền (897-944), một nhân vật lịch sử kiệt xuất, người đã chấm dứt thời kỳ Bắc thuộc kéo dài hơn một nghìn năm, mở ra kỷ nguyên độc lập tự chủ cho dân tộc Việt Nam. Ông được biết đến với chiến thắng vang dội trên sông Bạch Đằng năm 938, đánh tan quân Nam Hán xâm lược.
Ngô Quyền sinh ra tại Đường Lâm (Hà Nội ngày nay), trong một gia đình hào trưởng có thế lực. Ông là con rể của Tiết độ sứ Dương Đình Nghệ, người có công lớn trong việc đánh đuổi quân Nam Hán lần thứ nhất. Sau khi Dương Đình Nghệ bị Kiều Công Tiễn sát hại để đoạt chức, Ngô Quyền đã tập hợp quân đội, tiến về thành Đại La (Hà Nội) để trừng trị kẻ phản bội và khôi phục nền tự chủ.
Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 là đỉnh cao trong sự nghiệp quân sự của Ngô Quyền. Nhận thấy quân Nam Hán có ý định xâm lược nước ta lần nữa, Ngô Quyền đã chủ động bố trí trận địa mai phục trên sông Bạch Đằng. Ông cho quân lính đóng cọc gỗ đầu nhọn xuống lòng sông, lợi dụng thủy triều lên xuống để đánh tan chiến thuyền của địch. Khi quân Nam Hán tiến vào cửa sông, Ngô Quyền cho quân sĩ tấn công, đồng thời nhử địch vào bãi cọc. Khi thủy triều rút, hàng loạt thuyền giặc bị mắc kẹt và bị quân ta tiêu diệt. Vua Nam Hán là Lưu Hoằng Tháo tử trận, quân Nam Hán đại bại và buộc phải rút quân về nước.
Sau chiến thắng Bạch Đằng, Ngô Quyền xưng Vương, đóng đô ở Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội), xây dựng một chính quyền độc lập, tự chủ. Ông đã có những đóng góp quan trọng trong việc củng cố nền độc lập dân tộc, xây dựng đất nước và phát triển văn hóa. Mặc dù thời gian trị vì ngắn ngủi (939-944), Ngô Quyền đã đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của quốc gia Đại Việt sau này. Ông mất năm 944 và được nhân dân tôn vinh là một trong những vị anh hùng dân tộc vĩ đại nhất trong lịch sử Việt Nam. Ngô Quyền không chỉ là một nhà quân sự tài ba mà còn là biểu tượng của ý chí độc lập, tinh thần quật cường của dân tộc Việt Nam.
