Ôn tập và củng cố kiến thức về phân số là một phần quan trọng trong chương trình toán lớp 5. Bài viết này sẽ giúp các em học sinh nắm vững các phép tính cộng, trừ, nhân, chia phân số một cách dễ dàng và hiệu quả nhất.
Cộng và Trừ Phân Số
Để thực hiện phép cộng hoặc trừ phân số, chúng ta cần đưa các phân số về cùng mẫu số. Sau đó, cộng hoặc trừ các tử số và giữ nguyên mẫu số.
Ví dụ:
- 6/5 + 7/15 = 18/15 + 7/15 = 25/15 = 5/3
- 15/16 – 3/4 = 15/16 – 12/16 = 3/16
Nhân và Chia Phân Số
Phép nhân phân số được thực hiện bằng cách nhân tử số với tử số và mẫu số với mẫu số.
Phép chia phân số được thực hiện bằng cách nhân phân số thứ nhất với phân số thứ hai đảo ngược.
Ví dụ:
- 5/8 x 8/15 = (5 x 8) / (8 x 15) = 40/120 = 1/3
- 12/7 : 8/7 = 12/7 x 7/8 = (12 x 7) / (7 x 8) = 84/56 = 3/2
Tính Giá Trị Biểu Thức Với Phân Số
Khi tính giá trị của biểu thức có chứa các phép tính cộng, trừ, nhân, chia phân số, chúng ta cần thực hiện theo đúng thứ tự ưu tiên: Nhân và chia trước, cộng và trừ sau. Nếu biểu thức có dấu ngoặc thì thực hiện trong ngoặc trước.
Ví dụ:
- 4/7 + 9/14 – 5/7 = 8/14 + 9/14 – 10/14 = 17/14 – 10/14 = 7/14 = 1/2
- 9/10 x 5/6 : 3 = 9/10 x 5/6 x 1/3 = (9 x 5 x 1) / (10 x 6 x 3) = 45/180 = 1/4
Bài Toán Thực Tế Về Phân Số
Bài toán 1: Thư viện của Trường Tiểu học Nguyễn Du có 2/3 số sách là sách giáo khoa, 2/9 số sách là sách tham khảo, còn lại là truyện thiếu nhi và tạp chí. Tìm phân số chỉ số truyện thiếu nhi và tạp chí trong thư viện của trường đó.
Giải:
Phân số chỉ số truyện thiếu nhi và tạp chí trong thư viện của trường là:
1 – 2/3 – 2/9 = 1/9 (số sách)
Đáp số: 1/9 số sách.
Bài toán 2: Một tấm kính dạng hình chữ nhật có chiều dài 5/2 m, chiều rộng 4/3 m. Chú Hòa chia tấm kính đó thành 3 phần bằng nhau để làm mặt bàn. Tính diện tích mỗi phần tấm kính làm mặt bàn.
Giải:
Diện tích tấm kính ban đầu là:
5/2 x 4/3 = 10/3 (m2)
Diện tích mỗi phần tấm kính làm mặt bàn là:
10/3 : 3 = 10/9 (m2)
Đáp số: 10/9 m2
Tính Nhanh Với Phân Số
Để tính nhanh một biểu thức phân số, ta có thể áp dụng các tính chất giao hoán, kết hợp của phép cộng và phép nhân.
Ví dụ:
10/11 x 9/16 x 11/10 x 8/9 = (10/11 x 11/10) x (9/16 x 8/9) = 1 x 1/2 = 1/2
Bài Tập Vận Dụng
Bài 1: Tính:
a) 5/8 x 8/15
b) 12/7 : 8/7
c) 6 x 7/9
d) 24/5 : 4
Bài 2: Tìm phân số thích hợp:
Để trang trí tấm biển quảng cáo có dạng hình vuông, người ta gắn sợi dây đèn một vòng xung quanh tấm biển đó. Biết độ dài sợi dây đèn là 18 m thì vừa đủ để gắn. Tính độ dài cạnh của tấm biển.
Bài 3: Tính bằng cách thuận tiện: 5/6 x 3/7 + 3/7 x 7/6
Lời Kết:
Hy vọng qua bài viết này, các em học sinh lớp 5 sẽ nắm vững hơn về các phép tính với phân số và áp dụng chúng một cách linh hoạt trong giải toán. Chúc các em học tốt!
