Câu hỏi thường gặp trong Vật Lý hạt nhân là xác định câu phát biểu sai. Để giải quyết dạng bài này hiệu quả, cần nắm vững kiến thức về phản ứng hạt nhân, năng lượng liên kết và các đặc điểm của phản ứng phân hạch và nhiệt hạch. Bài viết này sẽ giúp bạn rèn luyện kỹ năng này.
Câu 22.21 trang 77 Sách bài tập Vật Lí 12 (Kết nối tri thức): Tìm phát biểu sai.
A. Phản ứng nhiệt hạch là sự tổng hợp hai hạt nhân nhẹ thành hai hạt nhân nặng hơn, còn phản ứng phân hạch là sự phá vỡ một hạt nhân nặng thành hai hạt nhân nhẹ hơn.
B. Năng lượng toả ra trong phản ứng nhiệt hạch lớn hơn năng lượng toả ra trong phản ứng phân hạch (tính trên một đơn vị khối lượng).
C. Phản ứng phân hạch và phản ứng nhiệt hạch đều là phản ứng hạt nhân tỏa năng lượng.
D. Hiện nay con người đã kiểm soát được phản ứng phân hạch và phản ứng nhiệt hạch.
Đáp án đúng là D
Phân tích đáp án:
- A: Đúng. Định nghĩa phản ứng nhiệt hạch và phân hạch là chính xác.
- B: Đúng. Năng lượng tỏa ra trong phản ứng nhiệt hạch lớn hơn nhiều so với phản ứng phân hạch, tính trên một đơn vị khối lượng nhiên liệu.
- C: Đúng. Cả hai loại phản ứng này đều giải phóng năng lượng dưới dạng nhiệt và bức xạ.
- D: Sai. Hiện tại, con người đã kiểm soát được phản ứng phân hạch trong các lò phản ứng hạt nhân. Tuy nhiên, phản ứng nhiệt hạch mới chỉ được thực hiện ở dạng không kiểm soát trong bom H (bom nhiệt hạch). Nghiên cứu kiểm soát phản ứng nhiệt hạch vẫn đang tiếp diễn.
Để hiểu rõ hơn, ta cần phân biệt rõ sự khác biệt giữa phản ứng phân hạch và nhiệt hạch:
-
Phản ứng phân hạch:
- Là quá trình một hạt nhân nặng (ví dụ Uranium-235) hấp thụ một neutron và vỡ thành hai hoặc nhiều hạt nhân nhỏ hơn, kèm theo giải phóng neutron và năng lượng lớn.
- Được sử dụng trong các nhà máy điện hạt nhân để sản xuất điện.
- Đã được kiểm soát và ứng dụng rộng rãi.
- Một ví dụ điển hình của phản ứng phân hạch là sự phân hạch hạt nhân Uranium trong lò phản ứng.
-
Phản ứng nhiệt hạch:
- Là quá trình hai hạt nhân nhẹ (ví dụ Deuterium và Tritium) kết hợp thành một hạt nhân nặng hơn, giải phóng năng lượng lớn hơn nhiều so với phân hạch.
- Xảy ra tự nhiên trong lòng Mặt Trời và các ngôi sao khác.
- Hiện tại chưa kiểm soát được hoàn toàn trên Trái Đất, mới chỉ thực hiện được trong bom H.
- Việc kiểm soát phản ứng nhiệt hạch là mục tiêu quan trọng trong nghiên cứu năng lượng tương lai, hứa hẹn nguồn năng lượng sạch, dồi dào.
Lưu ý khi làm bài tập “Tìm Câu Phát Biểu Sai”:
- Đọc kỹ đề bài: Xác định rõ yêu cầu của đề bài là tìm câu sai hay câu đúng.
- Phân tích từng đáp án: Đánh giá tính đúng sai của từng phát biểu dựa trên kiến thức đã học.
- Loại trừ: Sử dụng phương pháp loại trừ để tìm ra đáp án chính xác.
- Kiểm tra lại: Sau khi chọn đáp án, kiểm tra lại để đảm bảo không có sai sót.
- Nắm vững lý thuyết: Kiến thức vững chắc về phản ứng hạt nhân, năng lượng liên kết là yếu tố then chốt để giải quyết các bài tập dạng này.
Bằng cách nắm vững kiến thức và rèn luyện kỹ năng phân tích, bạn sẽ tự tin chinh phục các bài tập “tìm câu phát biểu sai” trong Vật Lý hạt nhân.
