Tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh đang trở thành một vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay. Việc dễ dàng mua được thuốc kháng sinh mà không cần đơn thuốc đã góp phần làm gia tăng tình trạng này, kéo theo những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là đối với sức khỏe của trẻ em.
1. Kháng Sinh Là Gì và Tại Sao Chúng Ta Cần Quan Tâm?
Kháng sinh, hay còn gọi là trụ sinh, là những hợp chất có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Chúng được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh không đúng cách và quá mức (lạm dụng) sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lường.
Mặc dù kháng sinh có vai trò quan trọng trong điều trị bệnh, chúng cũng có thể gây ra các tác dụng phụ như dị ứng hoặc phản ứng phụ. Nguy hiểm hơn, việc lạm dụng thuốc kháng sinh góp phần làm gia tăng tình trạng kháng thuốc ở vi khuẩn, khiến cho việc điều trị các bệnh nhiễm trùng trở nên khó khăn hơn, thậm chí là không thể.
2. Mức Độ Phổ Biến Của Thói Quen Lạm Dụng Thuốc Kháng Sinh
Ở Việt Nam, việc mua thuốc kháng sinh quá dễ dàng đang góp phần làm gia tăng tình trạng lạm dụng. Người dân có thể dễ dàng mua thuốc tại các hiệu thuốc mà không cần đơn thuốc của bác sĩ. Thói quen tự ý sử dụng kháng sinh khi bị ốm, đặc biệt là ở trẻ em, diễn ra khá phổ biến.
Nhiều bậc phụ huynh tự ý kê đơn kháng sinh hoặc mua thuốc theo đơn cũ cho con uống khi trẻ có các triệu chứng như ho, sốt, viêm họng nhẹ. Thay vì sử dụng kháng sinh, những bệnh nhẹ này có thể được điều trị bằng các biện pháp an toàn và hiệu quả hơn như rửa mũi, súc họng bằng nước muối, hoặc sử dụng các loại thuốc ho thảo dược. Việc tự ý sử dụng thuốc kháng sinh không những không trị được bệnh mà còn tạo điều kiện cho vi khuẩn kháng thuốc phát triển.
3. Hậu Quả Nghiêm Trọng Của Việc Lạm Dụng Thuốc Kháng Sinh
Lạm dụng thuốc kháng sinh là một con dao hai lưỡi. Một mặt, nó giúp điều trị bệnh hiệu quả. Mặt khác, nó tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển khả năng kháng thuốc. Việc sử dụng kháng sinh thường xuyên, dù đúng bệnh hay không, đều làm tăng mức độ kháng thuốc của vi khuẩn.
Khi vi khuẩn trở nên kháng thuốc, việc điều trị các bệnh nhiễm trùng trở nên khó khăn hơn và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là tử vong. Kháng sinh sử dụng bừa bãi sẽ dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt với trẻ em.
Gây ngộ độc: Gan và thận của trẻ em còn yếu và chưa phát triển hoàn thiện. Việc sử dụng thuốc kháng sinh thường xuyên có thể gây tích tụ độc tố và dẫn đến ngộ độc.
Gây dị ứng, tiểu đường và béo phì: Lạm dụng thuốc kháng sinh có thể làm hại hệ vi sinh đường ruột của trẻ, dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa và tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì và tiểu đường.
Kháng kháng sinh: Việc lạm dụng thuốc kháng sinh đang làm suy yếu sức đề kháng của trẻ em, khiến cho việc điều trị các bệnh thông thường trở nên khó khăn hơn.
Tăng nguy cơ tử vong do tiêu chảy: Lạm dụng kháng sinh trong trường hợp bệnh do virus (ví dụ: cảm cúm) không những không trị bệnh mà còn gây ra các tác dụng phụ như tiêu chảy, làm bệnh tình trầm trọng hơn và tăng nguy cơ tử vong.
Để hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh, đặc biệt là ở trẻ em, phụ huynh cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Không tự ý mua và sử dụng kháng sinh khi không có đơn thuốc của bác sĩ.
- Không sử dụng thuốc kháng sinh thừa từ lần điều trị trước.
- Không chia sẻ hoặc dùng chung thuốc kháng sinh của mình với người khác.
- Luôn dùng kháng sinh đủ liều theo chỉ định của bác sĩ, ngay cả khi sức khỏe đã khá hơn.
- Giúp trẻ phòng chống nhiễm khuẩn bằng cách thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và giữ cho cơ thể khỏe mạnh.
