Thơ xưa luôn là nguồn cảm hứng bất tận, đặc biệt khi ngắm nhìn những vần thơ yêu cảnh thiên nhiên đẹp. Từ những áng văn chương cổ điển đến những tác phẩm hiện đại, vẻ đẹp của núi non, sông nước, trăng gió luôn chiếm một vị trí quan trọng trong trái tim người đọc.
Cổ thi thiên ái thiên nhiên mỹ,
Sơn thuỷ yên hoa tuyết nguyệt phong;
Hiện đại thi trung ưng hữu thiết,
Thi gia dã yếu hội xung phong.
Dịch nghĩa:
Thơ xưa nghiêng về yêu cảnh đẹp thiên nhiên,
Núi, sông, khói, hoa, tuyết, trăng, gió;
Trong thơ thời nay nên có thép,
Nhà thơ cũng phải biết xung phong.
Những vần thơ xưa thường tập trung miêu tả vẻ đẹp thuần khiết, nguyên sơ của thiên nhiên. Hình ảnh “sơn thuỷ yên hoa tuyết nguyệt phong” không chỉ là sự liệt kê, mà còn là sự cảm nhận tinh tế của các thi nhân về những biến đổi, sắc thái khác nhau của tự nhiên. Mỗi yếu tố đều mang một vẻ đẹp riêng, góp phần tạo nên bức tranh thiên nhiên hoàn mỹ trong thơ.
Thơ ca Việt Nam cũng không nằm ngoài dòng chảy đó. Từ những bài thơ tả cảnh của Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm đến những vần thơ trữ tình của Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan, thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng lớn.
Trong thơ Hồ Chí Minh, dù là trong hoàn cảnh tù ngục, Người vẫn tìm thấy vẻ đẹp của thiên nhiên để làm dịu bớt nỗi cô đơn, khắc nghiệt. Bài thơ “Dã cảnh” là một minh chứng rõ ràng cho tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác:
“Chim rừng về tổ kêu chiều,
Chòm mây lững lờ trôi theo gió.
Xóm thôn ẩn hiện sau rặng tre,
Cảnh đẹp như vẽ bức tranh quê.”
Những vần thơ giản dị, mộc mạc nhưng lại chứa đựng một tình yêu quê hương, đất nước thiết tha. Cảnh thiên nhiên không chỉ là đối tượng miêu tả mà còn là nơi để các thi nhân gửi gắm tâm tư, tình cảm của mình.
Ngày nay, dù cuộc sống hiện đại có nhiều thay đổi, nhưng tình yêu thiên nhiên trong thơ ca vẫn luôn được trân trọng và phát huy. Các nhà thơ hiện đại không chỉ miêu tả vẻ đẹp bên ngoài của thiên nhiên mà còn khám phá những ý nghĩa sâu xa, những mối liên hệ giữa con người và tự nhiên. Thơ ca về thiên nhiên góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, gìn giữ vẻ đẹp của quê hương, đất nước.
