Việt Nam đã trải qua giai đoạn tăng trưởng kinh tế nhanh chóng trong bốn thập kỷ qua và thường được coi là một trong những con hổ châu Á. Vào những năm 1980, đất nước này dường như vô vọng do nhiều cuộc xung đột, chẳng hạn như Chiến tranh Campuchia-Việt Nam và xung đột Trung-Việt. Sau chiến tranh, mối quan tâm chính của chính phủ là phục hồi kinh tế, dẫn đến các chính sách chuyển đổi, hội nhập thương mại toàn cầu và định vị chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Kinh tế Việt Nam sau chiến tranh
Sau các cuộc chiến tranh ở Việt Nam, kéo dài từ năm 1955 đến năm 1975, chính phủ bước vào thời kỳ trì trệ kinh tế. Nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, kém phát triển và phải vật lộn với nghèo đói, đặc biệt là do nhiều năm lập kế hoạch kinh tế tập trung dưới chế độ cộng sản. Việt Nam cũng bị cô lập với các quốc gia khác, với khả năng tiếp cận hạn chế thị trường nước ngoài. GDP thấp của đất nước cho thấy tình trạng nghèo đói và kém phát triển lan rộng. Nền kinh tế phần lớn phụ thuộc vào nông nghiệp tự cung tự cấp, đặc biệt là trồng lúa, vốn không mang lại nhiều đầu tư nước ngoài.
Đến đầu những năm 1980, Việt Nam nhận ra rằng đất nước của họ đang trên bờ vực sụp đổ kinh tế, đặc biệt là vì họ đang đi theo mô hình phát triển tương tự như Liên Xô và khối Đông Âu. Bước ngoặt này đã khiến các nhà lãnh đạo thông qua các quy định kinh tế và chính trị mới, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Các yếu tố đóng góp vào sự chuyển đổi kinh tế nhanh chóng của Việt Nam
Nền kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng vì nhiều lý do, từ các cải cách kinh tế ấn tượng đến lĩnh vực du lịch rất hấp dẫn.
Cải cách kinh tế Đổi Mới
Chính sách Đổi Mới là một nỗ lực thành công của các nhà lãnh đạo Việt Nam nhằm hiện đại hóa và tự do hóa các chính sách kinh tế của họ. Trước năm 1986, Việt Nam là một quốc gia kém phát triển và Hoa Kỳ áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt, gây khó khăn cho việc vun đắp quan hệ với các quốc gia khác. Để giải quyết vấn đề này, chính phủ đã thực hiện các chính sách cải cách mới của Đổi Mới và liên quan đến việc chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung do nhà nước kiểm soát sang nền kinh tế định hướng thị trường. Đất nước cũng thực hiện một chiến lược hướng đến xuất khẩu và dỡ bỏ tất cả các hạn chế đối với thương mại nước ngoài, dẫn đến đầu tư trực tiếp nước ngoài và hoạt động kinh tế trong khu vực tư nhân.
Đảng cầm quyền đã thực hiện cải cách kinh tế trong hơn ba thập kỷ và chuyển đổi trạng thái kém phát triển của Việt Nam thành một quốc gia công nghiệp hóa hơn, với nhiều doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, lao động lành nghề và xuất khẩu cao.
Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)
Một lý do khác khiến nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh chóng là mức độ đầu tư trực tiếp nước ngoài cao. Việt Nam thu hút đầu tư nước ngoài từ Hoa Kỳ, Nhật Bản và Liên minh Châu Âu, đặc biệt là vì các nhà đầu tư phương Tây đang xem xét các lựa chọn thay thế cho Trung Quốc. Khi Việt Nam mở cửa cho các quốc gia khác, nó trở nên hấp dẫn vì những lý do khác nhau. Vị trí chiến lược ở Đông Á gần với chuỗi cung ứng toàn cầu và đất nước hiện có một môi trường kinh tế xã hội ổn định, có nghĩa là có tiềm năng cao hơn cho sự quan tâm của nước ngoài.
Việt Nam cũng là thành viên của nhiều hiệp định thương mại tự do, chẳng hạn như Hiệp định thương mại tự do EU-VN và khuôn khổ hiệp ước của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á. Đất nước đã rất tập trung vào việc phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt là trong giao thông vận tải và cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, thu hút đầu tư của các công ty nước ngoài.
Sản xuất và xuất khẩu
Thông qua sự quan tâm thuận lợi của nước ngoài, ngành sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ kể từ chính sách Đổi Mới, đặc biệt là trong các ngành sản xuất như dệt may, điện tử và thủy sản. Việt Nam đã tận dụng lực lượng lao động lành nghề và các hiệp định thương mại tự do để định vị mình là một trung tâm sản xuất khu vực. Đất nước cũng tập trung vào sản xuất định hướng xuất khẩu, như dệt may thô, điện tử và may mặc. Khi chi phí lao động của Trung Quốc tăng lên, Việt Nam đã định vị mình là một trung tâm sản xuất thay thế cho các công ty cần cơ sở sản xuất đáng tin cậy. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng, như cảng và mạng lưới giao thông, đã tăng cường khả năng xuất khẩu của Việt Nam.
Ngành Du lịch
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã phát triển ngành du lịch và hiện là một địa điểm du lịch hấp dẫn cho mọi người trên toàn thế giới. Chỉ riêng trong quý đầu tiên của năm 2024, Việt Nam đã đón hơn 4,6 triệu khách du lịch nước ngoài, tăng 72% so với năm trước! Việt Nam đã trở thành một điểm đến du lịch hợp thời, đặc biệt là với di sản văn hóa và chi phí hợp lý (và ảnh hưởng rất lớn từ phương tiện truyền thông xã hội). Và, trong thập kỷ qua, số lượng chuyến đi của khách du lịch trong nước tại Việt Nam đã tăng gấp bốn lần. Hiện nay, lĩnh vực này chiếm 7% nền kinh tế của đất nước và hỗ trợ gần sáu triệu việc làm. Số lượng khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam đã tăng nhanh trong những năm gần đây, góp phần đáng kể vào tăng trưởng kinh tế.
Kinh tế Việt Nam ngày nay
Ngày nay, nền kinh tế Việt Nam đã trở nên đa dạng hơn, với một ngành sản xuất và xuất khẩu mạnh mẽ và một nền kinh tế kỹ thuật số đang phát triển. Nó đã trở thành nhà sản xuất hàng đầu về điện thoại thông minh, giày dép và hàng dệt may và là nhà xuất khẩu cà phê lớn thứ hai trên thế giới.
Các chuyên gia dự đoán GDP của đất nước sẽ vào khoảng 468,5 tỷ đô la Mỹ vào cuối năm 2024, với tốc độ tăng trưởng là 6,1%, tăng so với mức tăng trưởng 5,8% được dự đoán vào tháng 4 năm 2024. Tầng lớp trung lưu của Việt Nam đang tăng lên, dẫn đến tiêu dùng trong nước cao hơn và thúc đẩy các lĩnh vực bán lẻ, bất động sản và dịch vụ. Cũng có một động thái đáng chú ý để chuyển đổi sang các ngành công nghiệp xanh hơn, đặc biệt là với các dự án năng lượng tái tạo, là một phần của chiến lược tăng trưởng dài hạn của nó.
Sự chuyển đổi táo bạo của nền kinh tế Việt Nam
Chỉ trong một vài thập kỷ, Việt Nam đã chuyển đổi từ một quốc gia nông nghiệp, bị xâm chiếm và tàn phá bởi chiến tranh thành một trong những nền kinh tế năng động nhất Đông Nam Á. Đất nước đã sử dụng sự kết hợp giữa các cải cách kinh tế táo bạo, thu hút FDI, hội nhập thương mại toàn cầu và lực lượng lao động lành nghề để thúc đẩy sự tăng trưởng của mình. Để tiếp tục mở rộng kinh tế, Việt Nam vẫn tập trung vào chuyển đổi kỹ thuật số, sản xuất giá trị cao và phát triển bền vững.
