Môi trường bị tàn phá do nhiều nguyên nhân, trong đó các cuộc xung đột và chiến tranh gây ra những hậu quả nghiêm trọng và lâu dài. Các cơ sở công nghiệp, dầu khí và năng lượng thường trở thành mục tiêu tấn công trực tiếp hoặc gián tiếp, dẫn đến các sự cố ô nhiễm nghiêm trọng. Những cuộc tấn công này, dù là cố ý hay vô tình, đều gây ra những tác động tiêu cực trên diện rộng, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.
Chiến thuật “tiêu thổ” cũng góp phần làm môi trường bị tàn phá. Việc phá hủy cơ sở hạ tầng nông nghiệp như kênh mương, giếng nước và trạm bơm, cùng với việc đốt phá mùa màng, đe dọa an ninh lương thực và sinh kế của người dân, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Các sự cố ô nhiễm quy mô lớn, dù là vô tình hay cố ý, có thể gây ra những tác động xuyên biên giới thông qua ô nhiễm không khí hoặc ô nhiễm sông ngòi, tầng nước ngầm và biển cả. Thậm chí, trong một số trường hợp, chúng có khả năng ảnh hưởng đến thời tiết hoặc khí hậu toàn cầu.
Vũ khí và vật liệu quân sự được sử dụng trong các cuộc xung đột cũng để lại những di sản môi trường nặng nề. Mìn trên cạn, bom chùm và các vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh hạn chế khả năng tiếp cận đất nông nghiệp, gây ô nhiễm đất và nguồn nước bằng kim loại và các vật liệu năng lượng độc hại.
Trong các cuộc xung đột lớn, một lượng lớn phế liệu quân sự có thể được tạo ra hoặc bị bỏ lại. Chúng có thể chứa nhiều vật liệu gây ô nhiễm, làm ô nhiễm đất và nước ngầm, đồng thời gây ra những rủi ro sức khỏe cấp tính và mãn tính cho những người tiếp xúc với chúng. Các tàu thuyền, tàu ngầm bị đắm hoặc hư hỏng và cơ sở hạ tầng dầu khí ngoài khơi có thể gây ra ô nhiễm biển.
Nhiều loại vũ khí thông thường có chứa các thành phần độc hại, trong khi một số loại khác, chẳng hạn như uranium nghèo, còn mang tính phóng xạ. Vũ khí gây cháy như phốt pho trắng không chỉ độc hại mà còn có thể gây hại cho môi trường sống thông qua các vụ cháy. Việc sử dụng rộng rãi các chất làm rụng lá hóa học đã gây tổn hại đến sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái trên diện rộng ở Việt Nam.
Việc dễ dàng tiếp cận vũ khí nhỏ và vũ khí hạng nhẹ có thể gây hại cho động vật hoang dã thông qua việc gia tăng săn bắn và săn trộm. Những khu vực không được kiểm soát do xung đột tạo ra là điều kiện lý tưởng cho tội phạm liên quan đến động vật hoang dã. Vũ khí được sử dụng trong tội phạm này có thể có nguồn gốc từ các quốc gia bị ảnh hưởng bởi xung đột. Các nhà khoa học và nhà nghiên cứu có thể không thể tiếp cận các khu vực do vấn đề an ninh, gây tổn hại cho các chương trình bảo tồn. Các công viên quốc gia và khu vực được bảo vệ có thể mất đi sự bảo vệ vốn có, hoặc việc bảo vệ chúng trở nên khó khăn hơn khi những kẻ săn trộm được trang bị vũ khí. Điều này có thể khuyến khích các biện pháp bảo tồn mang tính quân sự hóa, có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ với cộng đồng địa phương.
Tóm lại, môi trường bị tàn phá bởi các cuộc xung đột và chiến tranh là một vấn đề nghiêm trọng, đòi hỏi sự quan tâm và hành động khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế để giảm thiểu những tác động tiêu cực và bảo vệ tương lai của hành tinh.
