Thấu kính phân kì là một trong hai loại thấu kính cơ bản, bên cạnh thấu kính hội tụ. Để hiểu rõ hơn về loại thấu kính này, chúng ta sẽ đi sâu vào cấu tạo, đặc điểm và ứng dụng của nó.
Định nghĩa:
Thấu Kính Phân Kì Là Loại Thấu Kính Có phần rìa dày hơn phần trung tâm. Đặc điểm này quyết định cách thấu kính tác động lên các tia sáng đi qua nó.
Đặc điểm cấu tạo:
- Phần rìa (mép) của thấu kính dày hơn so với phần trung tâm.
- Khi nhìn nghiêng, ta thấy phần giữa của thấu kính lõm vào.
Đường đi của tia sáng qua thấu kính phân kì:
- Tia tới song song với trục chính cho tia ló có đường kéo dài đi qua tiêu điểm F nằm trước thấu kính.
- Tia tới đi qua quang tâm O truyền thẳng, không bị đổi hướng.
- Tia tới có đường kéo dài đi qua tiêu điểm F’ (nằm sau thấu kính) cho tia ló song song với trục chính.
Ảnh tạo bởi thấu kính phân kì:
- Ảnh ảo: Thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều và nhỏ hơn vật thật.
- Vị trí ảnh: Ảnh ảo nằm cùng phía với vật và gần thấu kính hơn so với vật.
- Tính chất ảnh: Do ảnh là ảnh ảo nên không hứng được trên màn chắn.
Ứng dụng của thấu kính phân kì:
Thấu kính phân kì được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm:
- Kính cận thị: Thấu kính phân kì được sử dụng để điều chỉnh tật cận thị, giúp người cận thị nhìn rõ hơn các vật ở xa.
- Hệ thống quang học: Sử dụng trong các thiết bị như ống nhòm, máy ảnh để điều chỉnh đường đi của ánh sáng và tạo ra hình ảnh rõ nét.
- Thiết bị y tế: Trong các thiết bị phẫu thuật mắt, thấu kính phân kì giúp các bác sĩ có thể quan sát và thực hiện các thao tác chính xác.
Phân biệt thấu kính phân kì và thấu kính hội tụ:
| Đặc điểm | Thấu kính phân kì | Thấu kính hội tụ |
|---|---|---|
| Hình dạng | Rìa dày hơn phần giữa | Phần giữa dày hơn phần rìa |
| Ảnh tạo ra | Luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật | Có thể cho ảnh thật hoặc ảnh ảo, tùy thuộc vào vị trí của vật |
| Khả năng hội tụ | Không có khả năng hội tụ ánh sáng, mà làm cho chùm tia sáng đi qua bị phân kì ra | Có khả năng hội tụ chùm tia sáng song song tại một điểm |
| Ứng dụng chính | Kính cận thị, các hệ thống quang học cần điều chỉnh đường đi của ánh sáng phân kì. | Kính lúp, kính viễn vọng, máy chiếu, các hệ thống quang học cần hội tụ ánh sáng tại một điểm |
Hiểu rõ về “thấu kính phân kì là loại thấu kính có” đặc điểm cấu tạo và quang học như thế nào giúp chúng ta ứng dụng nó một cách hiệu quả trong đời sống và khoa học kỹ thuật.
