Nguyễn Du (1765-1820), tên chữ Tố Như, hiệu Thanh Hiên, là một nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam. Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của ông gắn liền với những biến động lịch sử cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX.
Tiểu sử và Gia thế của Nguyễn Du
Nguyễn Du sinh ra tại làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, trong một gia đình đại quý tộc có truyền thống khoa bảng và văn chương. Cha ông là Nguyễn Nghiễm, đỗ tiến sĩ và từng giữ chức Tể tướng. Môi trường gia đình đã tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển tài năng văn học của Nguyễn Du.
Sau những thăng trầm lịch sử và biến cố gia đình, Nguyễn Du trải qua một cuộc sống phiêu bạt, từng trải trên đất Bắc. Chính những trải nghiệm này đã bồi đắp cho ông vốn sống phong phú và sự thấu hiểu sâu sắc đối với những khổ đau của nhân dân.
Thời đại của Nguyễn Du
Cuộc đời Nguyễn Du gắn liền với giai đoạn lịch sử đầy biến động. Chế độ phong kiến Việt Nam khủng hoảng trầm trọng, phong trào nông dân khởi nghĩa nổ ra khắp nơi, đỉnh cao là phong trào Tây Sơn. Yếu tố thời đại đã ảnh hưởng sâu sắc đến ngòi bút của Nguyễn Du, khiến ông tập trung phản ánh hiện thực đời sống.
Sự nghiệp Văn học của Nguyễn Du
Nguyễn Du để lại một di sản văn học đồ sộ, bao gồm các tác phẩm chữ Hán và chữ Nôm có giá trị lớn:
- Sáng tác bằng chữ Hán: Ba tập thơ Thanh Hiên thi tập, Nam Trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục.
- Sáng tác bằng chữ Nôm: Đoạn trường tân thanh (Truyện Kiều), Văn chiêu hồn.
Đoạn trường tân thanh hay Truyện Kiều là tác phẩm nổi tiếng nhất của Nguyễn Du, được xem là đỉnh cao của văn học Việt Nam. Tác phẩm thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc, phản ánh số phận bi thảm của người phụ nữ trong xã hội phong kiến và khát vọng về tự do, hạnh phúc.
Đặc điểm Sáng tác của Nguyễn Du
Các tác phẩm của Nguyễn Du đều thể hiện tư tưởng, tình cảm và nhân cách của tác giả:
- Tư tưởng nhân đạo: Đề cao giá trị nhân văn của con người, thể hiện sự cảm thông sâu sắc đối với cuộc sống của những người nhỏ bé, bất hạnh.
- Lên án, tố cáo: Phản ánh những thế lực đen tối chà đạp lên quyền sống của con người.
Nguyễn Du không chỉ là một nhà thơ tài năng mà còn là một nhà tư tưởng lớn, một nhà nhân đạo chủ nghĩa sâu sắc. Ông xứng đáng là một trong những tác giả vĩ đại nhất của văn học Việt Nam. Những tác phẩm của Tác Giả Nguyễn Du đến nay vẫn còn nguyên giá trị.
