Chiến dịch Biên giới Thu Đông năm 1950 là một dấu mốc quan trọng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta. Quyết định mở chiến dịch này không chỉ là một bước đi quân sự đơn thuần mà còn mang ý nghĩa chiến lược sâu sắc, xuất phát từ những biến chuyển lớn trong tình hình thế giới, khu vực và trong nước. Vậy, ta quyết định mở chiến dịch biên giới thu đông năm 1950 nhằm mục đích gì?
Bối cảnh lịch sử lúc bấy giờ cho thấy sự lớn mạnh của các nước xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là Liên Xô, đã tạo động lực lớn cho phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới. Việc Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô và Trung Quốc vào đầu năm 1950 mở ra những cơ hội mới cho cuộc kháng chiến.
Trong nước, sau chiến thắng Việt Bắc Thu Đông 1947, lực lượng kháng chiến ngày càng lớn mạnh. Tuy nhiên, thực dân Pháp cũng tăng cường các hoạt động quân sự, thực hiện Kế hoạch Rơ-ve nhằm chiếm đóng vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời phong tỏa biên giới Việt – Trung để ngăn chặn sự chi viện từ bên ngoài và cô lập căn cứ địa Việt Bắc.
Trước tình hình đó, việc mở một chiến dịch lớn trên tuyến biên giới Việt – Trung trở nên cấp thiết. Ta quyết định mở chiến dịch biên giới thu đông năm 1950 nhằm mục đích gì? Câu trả lời nằm ở những mục tiêu chiến lược sau:
- Tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch: Gây tổn thất nặng nề cho quân Pháp, làm suy yếu khả năng tấn công và phòng thủ của chúng.
- Giải phóng một phần biên giới: Tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thương, tiếp nhận viện trợ từ các nước xã hội chủ nghĩa.
- Mở đường giao thông với các nước xã hội chủ nghĩa: Thiết lập hành lang liên lạc an toàn, đảm bảo nguồn cung cấp vật chất, vũ khí, trang bị quân sự và kinh nghiệm chiến đấu.
- Mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc: Biến Việt Bắc thành một hậu phương vững chắc, tạo bàn đạp cho các chiến dịch tiếp theo.
Để thực hiện những mục tiêu này, tháng 6/1950, Thường vụ Trung ương Đảng đã chủ trương mở chiến dịch lớn đánh địch trên tuyến biên giới Việt – Trung. Ngày 7/7/1950, Bộ Tổng Tư lệnh quyết định mở chiến dịch giải phóng vùng biên giới Đông Bắc tại khu vực Cao Bằng – Lạng Sơn, lấy mật danh là Chiến dịch Lê Hồng Phong II, tập trung tiến công phòng tuyến của địch trên đường số 4.
Chiến dịch Biên giới là một chiến dịch tiến công quy mô lớn đầu tiên của quân đội ta, mang ý nghĩa chiến lược to lớn. Thắng lợi của chiến dịch sẽ có ảnh hưởng quyết định đến việc thay đổi cục diện chiến tranh, củng cố lòng tin của quân và dân đối với đường lối kháng chiến của Đảng, và tạo đà cho sự trưởng thành của quân đội trong giai đoạn cách mạng mới.
Chính vì tầm quan trọng đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã yêu cầu: “Chiến dịch này hết sức quan trọng, chỉ được thắng không được thua!”.
Thường vụ Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trực tiếp nghiên cứu tình hình, phê chuẩn kế hoạch tác chiến, chỉ đạo các ngành ở Trung ương và địa phương dồn sức phục vụ tiền tuyến. Liên khu Việt Bắc là địa phương chính động viên sức người, sức của phục vụ chiến dịch. Để bảo đảm chắc thắng, Bộ Tổng Tư lệnh quyết định sử dụng nhiều đơn vị mạnh tham gia chiến dịch.
Ngày 27/7/1950, Thường vụ Trung ương Đảng ra quyết định thành lập Đảng ủy và Bộ Chỉ huy chiến dịch. Đồng chí Đại tướng Võ Nguyên Giáp được chỉ định làm Bí thư Đảng ủy mặt trận và Chỉ huy trưởng kiêm Chính ủy chiến dịch.
Tháng 8/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lên đường ra mặt trận cùng Bộ Chỉ huy chiến dịch trực tiếp chỉ đạo chiến dịch.
Chiến dịch Biên giới Thu Đông 1950 đã giành thắng lợi vang dội, giải phóng hoàn toàn khu vực biên giới từ Cao Bằng đến Đình Lập (Lạng Sơn), phá tan âm mưu “khóa chặt biên giới Việt-Trung” của thực dân Pháp, nối liền đường giao thông quốc tế giữa căn cứ địa Việt Bắc với các nước xã hội chủ nghĩa. Thắng lợi này tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp nhận viện trợ từ bên ngoài, củng cố và mở rộng căn cứ địa Việt Bắc, đồng thời cổ vũ tinh thần chiến đấu của nhân dân Lào và Campuchia.
Tóm lại, ta quyết định mở chiến dịch biên giới thu đông năm 1950 nhằm mục đích gì? Đó là một quyết định sáng suốt, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhằm tạo bước ngoặt cho cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, giành lại độc lập, tự do cho dân tộc.
