Nguyễn Trãi (1380-1442), hiệu Ức Trai, là một nhà chính trị, nhà quân sự, nhà ngoại giao, nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam. Cuộc đời ông gắn liền với những biến động lịch sử trọng đại của đất nước, và Sự Nghiệp Văn Học Của Nguyễn Trãi là minh chứng cho tài năng xuất chúng, lòng yêu nước sâu sắc và tư tưởng nhân văn cao cả.
Nguyễn Trãi sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước và văn hóa. Ông sớm bộc lộ tư chất thông minh, ham học hỏi và có ý chí lớn. Sau khi đỗ Thái học sinh, Nguyễn Trãi tham gia kháng chiến chống quân Minh xâm lược dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi. Ông có vai trò quan trọng trong việc hoạch định chiến lược, soạn thảo văn thư ngoại giao và xây dựng lực lượng nghĩa quân.
Sau khi cuộc kháng chiến thắng lợi, Nguyễn Trãi tham gia vào công cuộc xây dựng lại đất nước. Tuy nhiên, ông lại bị vu oan và chịu án oan Lệ Chi Viên, một bi kịch lớn trong cuộc đời ông. Đến năm 1464, vua Lê Thánh Tông đã minh oan cho Nguyễn Trãi và cho sưu tầm lại các tác phẩm của ông.
Sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi vô cùng đồ sộ và đa dạng, bao gồm cả văn chính luận, thơ trữ tình và các tác phẩm địa lý, lịch sử. Các tác phẩm của ông thể hiện tư tưởng yêu nước, thương dân, tinh thần nhân văn sâu sắc và tài năng nghệ thuật điêu luyện.
Quân Trung Từ Mệnh Tập là tập hợp các thư từ, công văn mà Nguyễn Trãi soạn thảo trong thời gian tham gia kháng chiến chống quân Minh. Tập sách này không chỉ là tài liệu lịch sử quý giá mà còn là những áng văn chính luận sắc bén, thể hiện tài năng quân sự và ngoại giao của Nguyễn Trãi. Ông đã sử dụng ngôn ngữ mạnh mẽ, lý lẽ đanh thép để vạch trần tội ác của giặc ngoại xâm, kêu gọi tinh thần đoàn kết của nhân dân và khẳng định chủ quyền của dân tộc.
Trong sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi, Bình Ngô Đại Cáo được xem là áng thiên cổ hùng văn, một bản tuyên ngôn độc lập bất hủ của dân tộc. Tác phẩm này không chỉ tổng kết quá trình kháng chiến gian khổ mà còn khẳng định nền độc lập, chủ quyền của Đại Việt, đề cao tư tưởng nhân nghĩa, yêu chuộng hòa bình.
Bình Ngô Đại Cáo thể hiện rõ tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi, khi ông luôn đặt lợi ích của nhân dân lên hàng đầu. Ông lên án chiến tranh phi nghĩa, đồng cảm với những đau khổ của người dân và mong muốn xây dựng một xã hội hòa bình, hạnh phúc.
Ức Trai thi tập là tập thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi, thể hiện tâm sự, tình cảm của ông về cuộc đời, về đất nước, về con người. Thơ của Nguyễn Trãi mang đậm chất trữ tình, thể hiện lòng yêu nước sâu sắc, niềm tự hào dân tộc và khát vọng về một xã hội tốt đẹp.
Quốc âm thi tập là tập thơ Nôm của Nguyễn Trãi, đánh dấu bước phát triển quan trọng của văn học tiếng Việt. Thơ Nôm của Nguyễn Trãi giản dị, gần gũi với đời sống, thể hiện tình yêu thiên nhiên, tình yêu quê hương và những trăn trở về thế sự. Ông đã sử dụng ngôn ngữ dân tộc một cách sáng tạo, góp phần làm phong phú thêm vốn từ vựng và biểu đạt của tiếng Việt.
Ngoài các tác phẩm văn học, Nguyễn Trãi còn để lại cuốn Dư địa chí, một bộ sách địa lý cổ nhất Việt Nam. Tác phẩm này cung cấp những thông tin quý giá về địa lý, lịch sử, phong tục tập quán của các vùng miền trên đất nước, thể hiện tầm nhìn sâu rộng và kiến thức uyên bác của Nguyễn Trãi.
Sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi có giá trị to lớn về nhiều mặt. Về tư tưởng, các tác phẩm của ông thể hiện lòng yêu nước, thương dân, tinh thần nhân văn và khát vọng về một xã hội công bằng, hạnh phúc. Về nghệ thuật, Nguyễn Trãi đã có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển của văn học Việt Nam, đặc biệt là văn học chữ Nôm. Ông xứng đáng là một nhà văn hóa lớn, một nhà tư tưởng vĩ đại của dân tộc.
Sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi là một di sản vô giá mà ông để lại cho đời sau. Các tác phẩm của ông không chỉ là nguồn cảm hứng cho các thế hệ nhà văn, nhà thơ mà còn là bài học quý giá về lòng yêu nước, tinh thần nhân văn và ý chí vươn lên trong mọi hoàn cảnh. Ngày nay, những tư tưởng và giá trị văn hóa mà Nguyễn Trãi để lại vẫn còn nguyên giá trị và tiếp tục được phát huy trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
