Tìm hiểu về những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang, một vùng đất giàu truyền thống văn hóa và thể thao.
Hội vật Bắc Giang không chỉ là một sự kiện thể thao mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân nơi đây. Để hiểu rõ hơn về những giá trị văn hóa sâu sắc ẩn chứa trong từng keo vật, từng nghi lễ, hãy cùng khám phá những nét đặc sắc làm nên “thương hiệu” của hội vật Bắc Giang.
1. Chuẩn bị cho Hội Vật:
Công tác chuẩn bị cho hội vật là một quá trình tỉ mỉ, thể hiện sự trân trọng của người dân đối với truyền thống. Từ việc chọn địa điểm, thường là một khu đất rộng trước sân đình, đến việc chuẩn bị các vật dụng cần thiết, tất cả đều được thực hiện chu đáo.
2. Sới Vật và Ý Nghĩa Tâm Linh:
Sới vật, nơi diễn ra các trận đấu, thường có hình tròn và được đặt trước sân đình hình vuông. Hình tròn tượng trưng cho trời, hình vuông tượng trưng cho đất, thể hiện quan niệm “trời tròn đất vuông” của người xưa. Sới vật là nơi giao thoa giữa trời và đất, nơi con người thể hiện sức mạnh và tinh thần thượng võ.
Sới vật hình tròn, biểu tượng của trời, đặt trước sân đình vuông, biểu tượng của đất, tạo nên sự hài hòa âm dương trong tín ngưỡng dân gian, thể hiện mong ước về một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu tại hội vật Bắc Giang.
3. Nghi Lễ Bái Tổ Trang Nghiêm:
Trước khi bắt đầu các trận đấu chính thức, nghi lễ bái tổ được thực hiện một cách trang trọng. Các đô vật khấn vái tổ tiên, cầu mong sự phù hộ để thi đấu thành công, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã có công xây dựng và phát triển môn vật truyền thống.
4. Nghi Thức “Xe Đài” Độc Đáo:
Nghi thức “xe đài” là một phần không thể thiếu trong hội vật Bắc Giang. Các đô vật trình diễn những động tác kỹ thuật đẹp mắt, uyển chuyển, thể hiện sức mạnh và sự khéo léo. “Xe đài” không chỉ là màn biểu diễn kỹ thuật mà còn là cách để các đô vật thể hiện tinh thần thượng võ, tôn trọng đối thủ. Những thế “đại bàng tung cánh, sư tử vờn cầu” hay “dòng sông Cầu nước chảy lơ thơ, dòng sông Thương nước chảy đôi dòng” là những hình ảnh đặc sắc trong nghi thức này.
5. Keo Vật Thờ – Tinh Tế và Ý Nghĩa:
Keo vật thờ là trận đấu mở màn hội vật, mang tính nghi lễ. Hai đô vật được chọn phải là những người có uy tín, tài năng và đạo đức. Các miếng đánh trong keo vật thờ được thể hiện chậm rãi, đẹp mắt, nhằm giới thiệu cho người xem về các kỹ thuật tấn công và phòng thủ. Kết thúc keo vật, cả hai đô vật đều phải thua “lấm lưng trắng bụng”, thể hiện sự hòa hiếu và tôn trọng lẫn nhau.
6. Hội Vật – Nơi Giao Lưu Văn Hóa và Tinh Thần Thượng Võ:
Hội vật không chỉ là nơi để các đô vật tranh tài mà còn là dịp để người dân giao lưu, học hỏi và thắt chặt tình đoàn kết. Tiếng trống, tiếng reo hò cổ vũ tạo nên không khí náo nhiệt, sôi động, thể hiện tinh thần thượng võ và niềm tự hào về truyền thống văn hóa của quê hương.
7. Bảo Tồn và Phát Huy Giá Trị Truyền Thống:
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống như hội vật Bắc Giang là vô cùng quan trọng. Cần có những biện pháp thiết thực để gìn giữ những nét đẹp văn hóa này cho các thế hệ mai sau.
Hội vật Bắc Giang là một kho tàng văn hóa vô giá, cần được trân trọng và phát huy. Việc tìm hiểu về những nét đặc sắc của hội vật không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về truyền thống văn hóa của dân tộc mà còn khơi dậy lòng tự hào và ý thức trách nhiệm trong việc bảo tồn những giá trị văn hóa tốt đẹp của quê hương.
