Soạn bài “Tượng đài vĩ đại nhất” trong chương trình Ngữ văn lớp 7 (Cánh diều) không chỉ là việc tìm hiểu một văn bản, mà còn là cơ hội để chúng ta suy ngẫm về những giá trị thiêng liêng của dân tộc. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá sâu sắc hơn về ý nghĩa của “tượng đài vĩ đại nhất” và lòng biết ơn đối với thế hệ cha anh.
1. Chuẩn bị trước khi đọc:
Trước khi đi vào phân tích chi tiết, việc chuẩn bị kỹ lưỡng là rất quan trọng. Hãy đọc kỹ văn bản “Tượng đài vĩ đại nhất”, tìm hiểu thêm về bối cảnh ra đời của bài viết, đặc biệt là ý nghĩa của ngày 27/7 – ngày Thương binh Liệt sĩ.
Liên hệ những điều đã học trong văn bản “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” và những hiểu biết của bản thân về những tấm gương hy sinh cao cả của các thế hệ đi trước. Điều này sẽ giúp bạn hiểu sâu sắc hơn về giá trị của bài nghị luận này.
Những tấm gương như Hai Bà Trưng, Ngô Quyền, Lê Lợi, Hồ Chí Minh… là minh chứng cho tinh thần yêu nước nồng nàn và sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc.
2. Đọc – Hiểu văn bản:
Nội dung chính của văn bản “Tượng đài vĩ đại nhất” tập trung làm nổi bật một chân lý: hình hài Tổ quốc chính là tượng đài vĩ đại nhất, được xây dựng từ máu xương, mồ hôi, công sức và trí tuệ của bao thế hệ anh hùng.
Hình ảnh học sinh chăm chú đọc sách Ngữ Văn lớp 7, chuẩn bị cho bài học “Tượng đài vĩ đại nhất”
Câu hỏi và gợi ý trả lời:
-
Câu 1 (trang 43 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Ý khái quát được nêu ở phần 1 là gì?
Trả lời: Phần 1 khẳng định rằng ở bất kỳ nơi đâu, trên mảnh đất nào, cũng đều có những câu chuyện về sự hy sinh cao cả vì lợi ích lớn lao, vì cộng đồng và dân tộc.
-
Câu 2 (trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Phép lặp ở phần 2 có tác dụng biểu đạt điều gì?
Trả lời: Phép lặp trong phần 2 có tác dụng liên kết các ý, đồng thời nhấn mạnh và liệt kê những yếu tố đã tạo nên hình hài Tổ quốc Việt Nam, tất cả đều in đậm dấu ấn của sự hy sinh vì độc lập, tự do.
-
Câu 3 (trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chú ý các bằng chứng được nêu trong phần 2.
Trả lời: Các bằng chứng được đưa ra đều rất cụ thể, xác thực và quen thuộc với mỗi người dân Việt Nam: từ Việt Bắc, Tây Nguyên, Trường Sơn… đến những cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc.
-
Câu 4 (trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chú ý câu mở đầu phần 3.
Trả lời: Câu mở đầu phần 3 nêu trực tiếp luận điểm: sự hy sinh vì nghĩa lớn của người con đất Việt luôn đáng tự hào, thể hiện tinh thần lạc quan, hướng về tương lai. Cách nêu vấn đề trực tiếp, ngắn gọn giúp người đọc dễ dàng nắm bắt ý chính.
-
Câu 5 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Thời điểm 27-7 được nêu ở cuối bài giúp em hiểu thêm gì về nội dung bài viết?
Trả lời: Việc đề cập đến ngày 27/7 giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa của bài viết. Đó là ngày tưởng nhớ những người con ưu tú đã hy sinh vì độc lập dân tộc, thể hiện lòng biết ơn và sự tri ân của tác giả, cũng như của toàn thể nhân dân đối với công lao to lớn của thế hệ đi trước.
Hình ảnh tái hiện chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử, biểu tượng cho sự hy sinh cao cả của quân và dân Việt Nam.
3. Trả lời câu hỏi cuối bài:
-
Câu 1 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Văn bản “Tượng đài vĩ đại nhất” viết về vấn đề gì? Vì sao có thể cho rằng vấn đề đó rất đáng quan tâm?
Trả lời: Văn bản tập trung vào sự hy sinh anh dũng của nhân dân vì nghĩa lớn, vì cộng đồng và vì dân tộc. Vấn đề này luôn có ý nghĩa sâu sắc và mang tính thời sự, bởi nó liên quan đến cội nguồn, đến những giá trị cốt lõi của dân tộc.
-
Câu 2 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Mục đích của văn bản này là gì? Hãy chỉ ra những lí lẽ và bằng chứng cụ thể được tác giả nêu trong văn bản để làm sáng tỏ mục đích đó.
Trả lời: Mục đích chính của văn bản là khơi gợi lòng biết ơn và sự trân trọng đối với những người đã hy sinh vì Tổ quốc. Tác giả sử dụng nhiều lý lẽ và bằng chứng thuyết phục:
Lý lẽ Bằng chứng Trên khắp đất nước Việt Nam, ở đâu cũng có những câu chuyện về sự hy sinh cao cả. Từ người nông dân đến người trí thức, từ miền xuôi đến miền ngược, tất cả đều sẵn sàng xả thân khi Tổ quốc cần. Mỗi tấc đất Việt Nam đều thấm đẫm máu xương của những anh hùng liệt sĩ. Từ Tây Bắc, Việt Bắc đến miền Trung, Nam Bộ, Tây Nguyên… đường Trường Sơn đến biển Đông, trên không, đâu đâu cũng có dấu ấn của chiến tranh và sự hy sinh. Cách hy sinh của người Việt Nam rất đáng tự hào, thể hiện tinh thần lạc quan và ý chí quật cường. Những chiến sĩ hiên ngang trước pháp trường, những người con trung kiên trong nhà tù, những tấm gương chiến đấu dũng cảm như ôm bom tự sát, lấy thân mình làm cọc tiêu… là minh chứng cho điều đó. -
Câu 3 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Em hiểu “tượng đài vĩ đại nhất” mà tác giả muốn nói tới là gì? Vì sao đó lại là “tượng đài vĩ đại nhất”?
Trả lời: “Tượng đài vĩ đại nhất” mà tác giả muốn nói đến chính là hình hài Tổ quốc Việt Nam. Đó là tượng đài được xây dựng bằng máu, mồ hôi, công sức và trí tuệ của biết bao thế hệ, là biểu tượng cho sự trường tồn và bất khuất của dân tộc.
-
Câu 4 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) giải thích vì sao thế hệ trẻ cần phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.
Trả lời: (Xem gợi ý trả lời chi tiết tại bài viết: [Viết đoạn văn về Uống nước nhớ nguồn](URL internal server error))
“Uống nước nhớ nguồn” là đạo lý tốt đẹp của dân tộc, là nền tảng để xây dựng một xã hội văn minh. Thế hệ trẻ cần hiểu rằng những gì chúng ta đang có ngày hôm nay là thành quả của sự hy sinh và cống hiến của thế hệ đi trước. Việc phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn” không chỉ là trách nhiệm mà còn là niềm vinh dự, giúp chúng ta sống có ý nghĩa hơn, biết trân trọng quá khứ và hướng tới tương lai.
Hình ảnh các bạn trẻ thành kính dâng hương tại nghĩa trang liệt sĩ, thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với các anh hùng đã ngã xuống.
4. Tổng kết:
“Tượng đài vĩ đại nhất” là một văn bản nghị luận sâu sắc, khơi gợi lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm của mỗi người đối với quê hương. Qua bài học này, chúng ta hiểu rõ hơn về giá trị của độc lập, tự do và sự hy sinh cao cả của các thế hệ đi trước. Đồng thời, mỗi người cần tự ý thức được vai trò của mình trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng với những gì mà cha ông đã để lại.
