Để nắm vững kiến thức về tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí” trong chương trình Ngữ văn 9, sơ đồ tư duy là một công cụ hữu ích. Bài viết này sẽ cung cấp các sơ đồ tư duy chi tiết, dễ nhớ, cùng với phân tích sâu sắc về tác phẩm, tác giả, bố cục, dàn ý phân tích, và các bài văn mẫu liên quan.
Sơ Đồ Tư Duy Hoàng Lê Nhất Thống Chí – Tổng Quan Tác Phẩm
Tóm Tắt Tác Phẩm Hoàng Lê Nhất Thống Chí
Nguyễn Huệ nhận tin quân Thanh chiếm Thăng Long, lập tức lên ngôi hoàng đế (Quang Trung) và thân chinh cầm quân ra Bắc. Sau đó, quân Tây Sơn tiến công thần tốc, đánh tan quân Thanh, buộc Tôn Sĩ Nghị phải bỏ chạy, Sầm Nghi Đống phải tự vẫn. Vua tôi Lê Chiêu Thống chạy trốn sang Trung Quốc.
Bố Cục Tác Phẩm
Tác phẩm chia làm 3 phần chính:
- Phần 1: Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và quyết định thân chinh cầm quân đánh quân Thanh.
- Phần 2: Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung.
- Phần 3: Sự thảm bại của quân Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống.
Giá Trị Nội Dung và Nghệ Thuật
- Nội dung: Tái hiện chân thực hình ảnh người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ và sự thảm bại của quân Thanh. Phản ánh số phận của vua tôi Lê Chiêu Thống.
- Nghệ thuật: Kết hợp trần thuật và miêu tả, tôn trọng sự thật lịch sử.
Dàn Ý Phân Tích
- Hình tượng người anh hùng Quang Trung:
- Hành động mạnh mẽ, quyết đoán.
- Trí tuệ sáng suốt, nhạy bén.
- Tầm nhìn xa trông rộng, tài thao lược.
- Sự thảm bại của quân Thanh:
- Tướng Tôn Sĩ Nghị kiêu căng, chủ quan.
- Quân sĩ sợ hãi, bỏ chạy.
- Số phận thảm bại của vua tôi Lê Chiêu Thống:
- Lê Chiêu Thống chạy trốn, oán than.
- Sống lưu vong và chết nơi đất khách.
Hình Tượng Quang Trung – Nguyễn Huệ
Quang Trung là hình tượng người anh hùng áo vải, được khắc họa rõ nét qua những phẩm chất nổi bật:
- Quyết đoán: Ngay khi nghe tin giặc chiếm Thăng Long, ông lập tức quyết định lên ngôi và thân chinh cầm quân.
- Sáng suốt: Ông phân tích tình hình địch – ta, đưa ra những quyết định chính xác, khích lệ tinh thần tướng sĩ.
- Tài thao lược: Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng thể hiện tài cầm quân của ông.
- Nhân văn: Thể hiện qua cách ông đối đãi với Ngô Thì Nhậm và các tướng lĩnh khác.
Sự Thảm Bại Của Quân Thanh
Quân Thanh dưới sự chỉ huy của Tôn Sĩ Nghị đã phải chịu thất bại thảm hại do:
- Chủ quan, kiêu ngạo: Tôn Sĩ Nghị không đề phòng, chỉ lo yến tiệc.
- Bất tài: Khi quân Tây Sơn tấn công, Tôn Sĩ Nghị hoảng loạn, bỏ chạy.
- Hèn nhát: Quân sĩ sợ hãi, tranh nhau chạy trốn, gây ra cảnh tượng hỗn loạn.
Số Phận Bi Đát Của Vua Tôi Lê Chiêu Thống
Lê Chiêu Thống là hình ảnh tiêu biểu cho sự phản bội và sự suy vong của một triều đại:
- Hèn nhát: Khi có biến, Lê Chiêu Thống vội vã bỏ chạy, sống nhờ sự giúp đỡ của người khác.
- Phản bội: Cầu cứu quân Thanh, “cõng rắn cắn gà nhà”.
- Lưu vong: Chết nơi đất khách quê người, kết thúc một cách bi thảm.
Kết Luận
“Hoàng Lê nhất thống chí” là một tác phẩm lịch sử có giá trị, khắc họa chân thực một giai đoạn lịch sử đầy biến động của dân tộc. Sơ đồ tư duy là công cụ hữu ích giúp học sinh dễ dàng nắm bắt và hệ thống hóa kiến thức về tác phẩm này.
