Tác phẩm Comedian (Diễn viên hài) của nghệ sĩ người Ý Maurizio Cattelan, một quả chuối dán vào tường bằng băng dính, đã gây chấn động giới nghệ thuật khi được bán với mức giá Sáu Triệu đô la (khoảng 150 tỷ đồng) tại phiên đấu giá của Sotheby’s New York. Mức giá này vượt xa ước tính ban đầu từ một đến 1,5 triệu đô la.
Doanh nhân Justin Sun, người sáng lập một nền tảng tiền điện tử, đã vượt qua sáu đối thủ khác để sở hữu tác phẩm gây tranh cãi này. Anh sẽ nhận được một quả chuối, cuộn băng keo, giấy chứng nhận và hướng dẫn chi tiết về cách sắp đặt tác phẩm, bao gồm cả việc thay thế chuối khi nó bị hỏng.
Justin Sun cho biết Comedian “đại diện cho một hiện tượng văn hóa kết nối thế giới nghệ thuật”. Anh thậm chí còn dự định ăn quả chuối để “tôn vinh vị trí của nó trong lịch sử nghệ thuật và văn hóa đại chúng”, theo tờ The Guardian.
Tác phẩm Comedian không chỉ gây sốc về giá mà còn vướng vào tranh cãi về bản quyền. Nghệ sĩ Joe Morford cáo buộc Cattelan sao chép ý tưởng tác phẩm Banana & Orange của mình, một quả chuối và một quả cam dán trên nền xanh lá cây từ năm 2000. Morford đã kiện Cattelan và đòi bồi thường gần 400.000 đô la. Tuy nhiên, luật sư của Cattelan cho rằng Morford không có “bản quyền hợp lệ” đối với các thành phần của tác phẩm.
Tác phẩm Comedian lần đầu tiên được giới thiệu tại triển lãm Art Basel Miami Beach vào năm 2019, do phòng trưng bày nghệ thuật đương đại Perrotin tổ chức. Nó nhanh chóng trở thành một hiện tượng toàn cầu, xuất hiện trên trang bìa của The New York Post và gây ra nhiều tranh luận. Hãng đấu giá Sotheby’s nhận định đây là tác phẩm nghệ thuật được bàn tán nhiều nhất của thế kỷ.
Theo Emmanuel Perrotin, người sáng lập phòng trưng bày Perrotin, tác phẩm Comedian có ba phiên bản. Hai phiên bản đã được bán cho các nhà sưu tập người Pháp với giá 120.000 đô la cách đây năm năm. Phiên bản còn lại được bán cho một bảo tàng với giá 150.000 đô la. Trong quá trình trưng bày, quả chuối sẽ được thay mới khi bị hỏng. Perrotin mô tả tác phẩm là “biểu tượng của thương mại toàn cầu, một hình tượng hài hước kinh điển”.
Năm 2023, tại một triển lãm ở Bảo tàng Nghệ thuật Leeum, Seoul, một sinh viên đã ăn quả chuối trong tác phẩm và dán vỏ lên tường. Khi được hỏi, cậu trả lời rằng mình đói và “phá hỏng tác phẩm nghệ thuật hiện đại cũng có thể coi là một loại hình nghệ thuật”. Trước đó, vào năm 2019, nghệ sĩ David Datuna cũng đã ăn quả chuối trong tác phẩm tại triển lãm Art Basel ở Miami, chỉ vài phút sau khi nó được bán với giá 120.000 đô la.
Maurizio Cattelan, 64 tuổi, sinh tại Padua, Italy, là một trong những nghệ sĩ gây tranh cãi và nổi tiếng nhất trong nghệ thuật đương đại. Ông thường lấy cảm hứng từ cuộc sống và đồ vật hàng ngày. Ngoài Comedian, Cattelan còn nổi tiếng với chiếc bồn cầu làm từ vàng 18K, trị giá gần năm triệu bảng Anh.
