Saccarozơ là một loại đường phổ biến, có nhiều trong mía, củ cải đường và một số loại trái cây. Tuy nhiên, điều thú vị là, Saccarozơ Không Tham Gia Phản ứng tráng gương trực tiếp như glucozơ hay fructozơ. Vậy, tại sao lại có sự khác biệt này?
Phản ứng tráng gương, hay còn gọi là phản ứng Tollens, là một phản ứng hóa học dùng để nhận biết các anđehit. Các anđehit có khả năng khử ion bạc (Ag+) trong dung dịch amoniac tạo thành bạc kim loại (Ag), tạo lớp bạc sáng bóng trên bề mặt vật dụng, ví dụ như thành ống nghiệm.
_1631874260.png)
Sở dĩ saccarozơ không thể hiện tính khử trực tiếp là do cấu trúc phân tử đặc biệt của nó.
- Cấu tạo phân tử của Saccarozơ: Saccarozơ là một disaccarit, được tạo thành từ một phân tử glucozơ và một phân tử fructozơ liên kết với nhau thông qua liên kết α-1,2-glicozit. Liên kết này hình thành giữa nhóm -OH ở cacbon số 1 của glucozơ và nhóm -OH ở cacbon số 2 của fructozơ.
_1631874260.png)
- Không còn nhóm chức anđehit hoặc xeton tự do: Do liên kết glicozit được hình thành, nhóm chức anđehit (CHO) của glucozơ và nhóm chức xeton (C=O) của fructozơ bị khóa lại. Điều này có nghĩa là trong phân tử saccarozơ, không có nhóm chức anđehit hoặc xeton nào ở dạng tự do để có thể tham gia phản ứng tráng gương.
Vậy, saccarozơ có thể tham gia phản ứng tráng gương được không? Câu trả lời là có, nhưng không phải trực tiếp.
- Thủy phân Saccarozơ: Để saccarozơ có thể tham gia phản ứng tráng gương, trước tiên cần phải thủy phân nó thành glucozơ và fructozơ. Phản ứng thủy phân có thể được thực hiện bằng cách đun nóng saccarozơ trong môi trường axit (ví dụ: axit clohydric loãng) hoặc sử dụng enzim sucrase (invertase).
_1631874260.png)
- Glucozơ và Fructozơ tham gia phản ứng tráng gương: Sau khi thủy phân, glucozơ và fructozơ được giải phóng. Glucozơ có nhóm chức anđehit có thể tham gia phản ứng tráng gương một cách dễ dàng. Fructozơ, mặc dù là một ketozơ, nhưng trong môi trường kiềm của phản ứng tráng gương, nó có thể chuyển hóa thành glucozơ và mannozơ thông qua quá trình tautome hóa, từ đó cũng có thể tham gia phản ứng tráng gương.
Tóm lại, saccarozơ không trực tiếp tham gia phản ứng tráng gương vì cấu trúc phân tử của nó không còn nhóm chức anđehit hoặc xeton tự do. Tuy nhiên, sau khi thủy phân thành glucozơ và fructozơ, các monosaccarit này có thể tham gia phản ứng tráng gương một cách dễ dàng. Sự khác biệt này xuất phát từ cấu trúc hóa học đặc trưng của từng loại đường, ảnh hưởng đến khả năng phản ứng của chúng.
