Xuân Diệu, “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh), nổi tiếng với những vần thơ tràn đầy tình yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên và khát khao tận hưởng vẻ đẹp trần thế. Quan Niệm Sống Vội Vàng được thể hiện rõ nét trong bài thơ “Vội vàng”, trở thành một trong những triết lý sống độc đáo và có sức ảnh hưởng lớn trong văn học Việt Nam. Vậy, “quan niệm sống vội vàng” của Xuân Diệu là gì? Nó được thể hiện như thế nào trong bài thơ “Vội vàng”? Hãy cùng đi sâu phân tích và khám phá những giá trị nhân văn sâu sắc mà nhà thơ gửi gắm.
Xuân Diệu không chỉ là một nhà thơ tình, mà còn là một triết gia về thời gian và cuộc sống. Ông ý thức sâu sắc về sự hữu hạn của đời người so với vô tận của vũ trụ. Thời gian trôi đi không bao giờ trở lại, tuổi trẻ qua đi sẽ không có lần thứ hai. Chính vì vậy, ông chủ trương sống vội vàng, tranh thủ từng khoảnh khắc để tận hưởng và cống hiến.
“Vội Vàng”: Chìa Khóa Mở Ra Thế Giới Quan Sống Động
Nhan đề “Vội vàng” đã thể hiện trực tiếp quan niệm sống của Xuân Diệu. “Vội vàng” không chỉ là một tính từ chỉ sự nhanh chóng, gấp gáp, mà còn là một lời kêu gọi, một lời thúc giục sống hết mình, sống trọn vẹn từng khoảnh khắc. Sống vội vàng, theo Xuân Diệu, là sống tích cực, chủ động nắm bắt cơ hội, tận hưởng vẻ đẹp của cuộc đời và cống hiến hết mình cho xã hội. Nó khác với lối sống gấp gáp, hời hợt của một số người trẻ hiện nay, chỉ chạy theo những giá trị vật chất phù phiếm mà quên đi ý nghĩa thực sự của cuộc sống.
Khao Khát Tột Cùng Vượt Qua Giới Hạn
Bài thơ mở đầu bằng những ước muốn táo bạo, thể hiện khát khao mãnh liệt của nhà thơ muốn níu giữ thời gian, giữ gìn vẻ đẹp của cuộc sống:
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.”
Những ước muốn “tắt nắng”, “buộc gió” nghe có vẻ phi lý, thậm chí là ngông cuồng. Nhưng đó lại là biểu hiện của một tâm hồn yêu đời tha thiết, muốn chống lại quy luật khắc nghiệt của thời gian, muốn giữ mãi những hương sắc tươi đẹp của cuộc sống. Xuân Diệu không chỉ muốn ngắm nhìn, mà còn muốn sở hữu, muốn kiểm soát thời gian, để vẻ đẹp của cuộc đời không bị phai tàn.
Bữa Tiệc Của Giác Quan: Cảm Nhận Vẻ Đẹp Trần Thế
Sau những ước muốn táo bạo, Xuân Diệu mở ra một thế giới trần gian đầy màu sắc, âm thanh và hương vị. Ông cảm nhận cuộc sống bằng tất cả các giác quan, từ thị giác, thính giác, khứu giác đến vị giác, để rồi thốt lên những lời ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và tình yêu:
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần.”
Thiên nhiên hiện lên qua lăng kính của Xuân Diệu không chỉ là những cảnh vật vô tri, mà là một thế giới sống động, tràn đầy tình yêu và niềm vui. Ong bướm say sưa trong tuần tháng mật, hoa nở rộ trên đồng nội xanh rì, lá non phơ phất trên cành tơ, yến anh cất tiếng ca tình si. Ngay cả ánh sáng bình minh cũng trở nên quyến rũ như ánh mắt của một người con gái. Đặc biệt, cách so sánh “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần” thể hiện sự táo bạo, độc đáo trong cảm nhận của Xuân Diệu. Ông không chỉ cảm nhận vẻ đẹp của mùa xuân bằng thị giác, mà còn bằng vị giác, như thể đang nếm trải hương vị ngọt ngào của tình yêu.
Giữa Sung Sướng và Vội Vàng: Nhận Thức Về Sự Hữu Hạn
Tuy nhiên, niềm vui và sự say đắm trong vẻ đẹp của cuộc sống không kéo dài được lâu. Xuân Diệu chợt nhận ra sự hữu hạn của thời gian, sự ngắn ngủi của đời người:
“Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.”
Câu thơ như một nốt trầm xao xuyến trong bản nhạc vui tươi. Xuân Diệu vừa cảm thấy sung sướng vì được tận hưởng vẻ đẹp của cuộc sống, vừa cảm thấy vội vàng vì biết rằng thời gian không chờ đợi ai. Ông không muốn đợi đến khi mùa hạ đến mới tiếc nuối mùa xuân, mà muốn tranh thủ từng khoảnh khắc để sống trọn vẹn với hiện tại.
Chạy Đua Với Thời Gian: Tận Hưởng và Cống Hiến
Ý thức về sự hữu hạn của thời gian thôi thúc Xuân Diệu sống vội vàng hơn nữa. Ông không chỉ muốn ngắm nhìn, mà còn muốn ôm trọn, muốn chiếm hữu tất cả vẻ đẹp của cuộc sống:
“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chuếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”
Điệp từ “ta muốn” được lặp đi lặp lại như một lời khẳng định, một lời thề nguyền. Xuân Diệu muốn ôm trọn “sự sống mới bắt đầu mơn mởn”, muốn riết lấy “mây đưa và gió lượn”, muốn say sưa với “cánh bướm và tình yêu”. Ông muốn tận hưởng tất cả vẻ đẹp của cuộc sống bằng tất cả các giác quan, để “chuếnh choáng mùi thơm”, “đã đầy ánh sáng”, “no nê thanh sắc”. Đặc biệt, câu thơ cuối cùng “Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!” thể hiện khát khao tột cùng của Xuân Diệu muốn hòa nhập vào thiên nhiên, muốn chiếm hữu vẻ đẹp của cuộc sống một cách trọn vẹn nhất.
“Quan Niệm Sống Vội Vàng”: Giá Trị Vượt Thời Gian
Quan niệm sống vội vàng của Xuân Diệu trong bài thơ “Vội vàng” không chỉ là một triết lý sống cá nhân, mà còn là một lời nhắn nhủ, một lời kêu gọi đến tất cả mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ. Hãy sống hết mình cho hiện tại, hãy trân trọng từng khoảnh khắc, hãy tận hưởng vẻ đẹp của cuộc sống và cống hiến hết mình cho xã hội. Đừng để thời gian trôi qua một cách vô nghĩa, đừng để tuổi trẻ trôi qua trong sự hối tiếc.
Quan niệm sống vội vàng của Xuân Diệu vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội hiện đại, khi cuộc sống ngày càng trở nên nhanh chóng và áp lực. Nó giúp chúng ta nhận ra giá trị của thời gian, trân trọng những gì mình đang có và sống một cuộc đời ý nghĩa hơn.
“Vội vàng” không chỉ là một bài thơ hay, mà còn là một triết lý sống sâu sắc. Nó đã góp phần làm nên tên tuổi của Xuân Diệu trong nền văn học Việt Nam và trở thành một trong những tác phẩm được yêu thích nhất của độc giả nhiều thế hệ.
