Quá trình feralit hóa đóng vai trò then chốt trong việc hình thành các loại đất đặc trưng tại Việt Nam. Vậy, quá trình feralit hóa là quá trình hình thành đất chủ yếu ở nước ta do nguyên nhân nào? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này.
Yếu tố khí hậu là một trong những động lực chính thúc đẩy quá trình feralit hóa diễn ra mạnh mẽ ở Việt Nam.
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, với đặc trưng là nhiệt độ cao quanh năm và lượng mưa lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phong hóa hóa học các loại đá, đặc biệt là đá silicat. Nhiệt độ cao thúc đẩy các phản ứng hóa học diễn ra nhanh hơn, trong khi lượng mưa lớn giúp hòa tan và rửa trôi các chất dễ tan như bazơ (Ca, Mg, K, Na), đồng thời tích tụ lại các oxit sắt (Fe2O3) và oxit nhôm (Al2O3). Chính sự tích tụ này tạo nên màu đỏ vàng đặc trưng của đất feralit.
Bên cạnh khí hậu, địa hình cũng đóng vai trò quan trọng. Phần lớn lãnh thổ Việt Nam là đồi núi thấp.
Địa hình đồi núi thấp, kết hợp với lượng mưa lớn, tạo điều kiện cho quá trình rửa trôi diễn ra mạnh mẽ. Các chất dinh dưỡng và bazơ dễ tan bị rửa trôi từ tầng đất mặt xuống các tầng thấp hơn hoặc ra khỏi hệ sinh thái, làm cho đất trở nên chua hơn và nghèo dinh dưỡng hơn. Đồng thời, các oxit sắt và nhôm lại được giữ lại, tạo nên lớp vỏ phong hóa dày đặc và đất feralit đặc trưng.
Loại đá mẹ cũng ảnh hưởng đáng kể đến quá trình feralit hóa. Ở những khu vực có đá mẹ axit (như granit, riolit), quá trình feralit hóa diễn ra nhanh hơn và mạnh mẽ hơn so với các loại đá mẹ khác.
Đá axit chứa nhiều khoáng vật silicat dễ bị phong hóa trong điều kiện nhiệt đới ẩm, tạo ra nhiều sản phẩm phong hóa như sét, oxit sắt và oxit nhôm.
Tóm lại, quá trình feralit hóa là quá trình hình thành đất chủ yếu ở nước ta do sự kết hợp của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, địa hình đồi núi thấp và đá mẹ axit. Các yếu tố này tương tác lẫn nhau, tạo nên điều kiện lý tưởng cho quá trình phong hóa hóa học, rửa trôi và tích tụ, dẫn đến sự hình thành của đất feralit, loại đất chiếm phần lớn diện tích ở Việt Nam. Việc hiểu rõ nguyên nhân của quá trình feralit hóa giúp chúng ta có những biện pháp sử dụng và bảo vệ đất hợp lý, đảm bảo sự phát triển bền vững của nông nghiệp và kinh tế.
