Phong trào Duy tân do Phan Châu Trinh khởi xướng đầu thế kỷ XX không chỉ là một cuộc vận động cải cách văn hóa, xã hội đơn thuần, mà còn khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước và ý chí đấu tranh trong đông đảo quần chúng nhân dân Việt Nam. Ngọn lửa đấu tranh này được thể hiện qua nhiều hình thức khác nhau, từ nhận thức về quyền lợi dân tộc đến hành động phản kháng trực tiếp chống lại ách áp bức của thực dân Pháp và triều đình phong kiến.
Phong trào Duy tân, với chủ trương “khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh”, đã tác động sâu sắc đến tư tưởng của người dân. Phan Châu Trinh và những người cùng chí hướng đã thức tỉnh ý thức về sự lạc hậu của xã hội, khơi gợi lòng tự tôn dân tộc và mong muốn canh tân đất nước.
Phong trào Duy tân không chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền, vận động mà còn thể hiện qua những hành động cụ thể. Việc mở các trường học theo lối mới, dạy chữ Quốc ngữ, khuyến khích học tập khoa học kỹ thuật đã tạo điều kiện cho người dân tiếp cận với kiến thức mới, nâng cao dân trí. Đồng thời, phong trào cũng kêu gọi phát triển kinh tế, khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động sản xuất, kinh doanh để cải thiện đời sống.
Một trong những biểu hiện rõ nét nhất của ngọn lửa đấu tranh mà phong trào Duy tân khơi dậy là phong trào chống sưu thuế ở Trung Kỳ năm 1908. Dưới sự lãnh đạo của các sĩ phu yêu nước, người dân đã đứng lên phản đối chính sách bóc lột hà khắc của thực dân Pháp và triều đình.
Mặc dù phong trào chống sưu thuế bị đàn áp dã man, nhưng nó đã cho thấy sức mạnh tiềm tàng của quần chúng nhân dân và ý chí đấu tranh bất khuất của dân tộc Việt Nam. Phong trào này cũng là một minh chứng cho thấy những tư tưởng tiến bộ của phong trào Duy tân đã ăn sâu vào lòng dân, thúc đẩy họ đứng lên bảo vệ quyền lợi của mình.
Phong trào Duy tân của Phan Châu Trinh tuy không thành công trong việc thay đổi chế độ chính trị đương thời, nhưng nó đã có tác động vô cùng to lớn đến sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở Việt Nam. Ngọn lửa đấu tranh mà phong trào khơi dậy đã tiếp thêm sức mạnh cho các thế hệ người Việt Nam sau này trong cuộc chiến chống thực dân Pháp và giành độc lập tự do cho Tổ quốc.
