Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ không chỉ là một nhân vật văn học, mà còn là biểu tượng cho vẻ đẹp người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến. Vẻ đẹp ấy không chỉ nằm ở nhan sắc mà còn ở phẩm hạnh, sự thủy chung, lòng hiếu thảo và đức hy sinh cao cả.
Vũ Nương hiện lên ngay từ đầu truyện với vẻ đẹp toàn diện “thùy mị nết na, tư dung tốt đẹp”. Đây là vẻ đẹp chuẩn mực mà xã hội phong kiến đề cao ở người phụ nữ. Nhưng vẻ đẹp thực sự của nàng lại tỏa sáng rực rỡ trong cuộc sống hôn nhân đầy sóng gió.
Khi Trương Sinh đi lính, Vũ Nương đã thể hiện rõ phẩm chất của một người vợ thủy chung, đảm đang. Nàng không hề oán trách số phận, mà âm thầm gánh vác mọi công việc gia đình, chăm sóc mẹ chồng chu đáo. Lời dặn dò của nàng với chồng trước khi ra trận thể hiện sự sâu sắc và tình yêu thương chân thành: “Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong đeo ấn hầu về, chỉ xin ngày về mang theo hai chữ bình yên”. Ước mong giản dị ấy cho thấy nàng không hề màng danh lợi, chỉ mong chồng bình an trở về.
Trong ba năm chồng đi vắng, Vũ Nương một mình nuôi con, chăm sóc mẹ chồng ốm đau. Nàng đã thay chồng chu toàn mọi việc, vun vén cho gia đình. Tình yêu thương và lòng hiếu thảo của nàng đã cảm động lòng người. Mẹ chồng nàng trước khi qua đời đã trăn trối: “Sau này, trời xét lòng thành, ban cho phúc đức, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con đã chẳng phụ mẹ”. Lời trăn trối ấy là minh chứng cho tấm lòng son sắt, thủy chung của Vũ Nương.
Không chỉ là người vợ hiền, dâu thảo, Vũ Nương còn là một người mẹ yêu thương con hết mực. Nàng đã dùng chiếc bóng của mình để dỗ dành con trai, tạo cho con một hình ảnh người cha ảo. Chi tiết này cho thấy sự thông minh, khéo léo và tấm lòng người mẹ của nàng.
Bi kịch xảy ra khi Trương Sinh trở về và nghi ngờ lòng chung thủy của vợ chỉ vì lời nói ngây thơ của đứa con. Dù đã hết lời thanh minh, giải thích, Vũ Nương vẫn không thể rửa sạch oan khuất. Nàng đau khổ, tuyệt vọng đến cùng cực. Quyết định tự vẫn của Vũ Nương là một hành động phản kháng mạnh mẽ đối với xã hội phong kiến bất công, đồng thời cũng là cách để nàng bảo vệ danh dự của mình.
Ngay cả khi đã được giải oan, Vũ Nương vẫn không trở về với gia đình. Có lẽ, nàng đã quá thất vọng về cuộc đời, về con người. Nàng chọn một cuộc sống khác, một thế giới khác, nơi không có sự nghi ngờ, ghen tuông và bất công.
Vẻ đẹp của Vũ Nương là vẻ đẹp của sự thủy chung, lòng hiếu thảo, tình mẫu tử và đức hy sinh. Nàng là một hình tượng người phụ nữ Việt Nam tiêu biểu, đáng trân trọng và ngợi ca. Nguyễn Dữ đã xây dựng nhân vật Vũ Nương như một lời tố cáo xã hội phong kiến bất công, đồng thời khẳng định vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữ. Vũ Nương mãi là một nhân vật sống động trong lòng độc giả, là bài học về tình yêu, lòng trung thực và sự kiên cường.
