Nam Cao, một nhà văn hiện thực xuất sắc, đã khắc họa sâu sắc số phận người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám qua truyện ngắn “Lão Hạc”. Tác phẩm không chỉ là bức tranh về cuộc sống cùng cực mà còn là bản ca về vẻ đẹp tâm hồn người nông dân, đặc biệt là tình phụ tử thiêng liêng và lòng tự trọng cao cả.
Truyện được kể qua lời ông giáo, một người trí thức nghèo, hàng xóm của lão Hạc. Cách kể này tạo sự gần gũi, chân thực, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về cuộc đời lão Hạc.
Lão Hạc là một người nông dân nghèo khổ, bất hạnh. Vợ mất sớm, con trai duy nhất phẫn chí bỏ đi làm phu đồn điền vì không có tiền cưới vợ. Lão sống cô đơn trong túp lều tranh với “cậu Vàng”, con chó mà con trai để lại. Cậu Vàng trở thành người bạn tri kỷ, san sẻ buồn vui cùng lão.
Alt: Phân tích văn bản Lão Hạc: Hình ảnh Lão Hạc ngồi tâm sự với Cậu Vàng, thể hiện tình cảm gắn bó và sự cô đơn của người nông dân nghèo.
Cái nghèo đói bủa vây khiến lão Hạc phải bán “cậu Vàng”. Đây là một bi kịch lớn trong cuộc đời lão. Lão yêu quý “cậu Vàng” như con, như cháu. Bán “cậu Vàng” chẳng khác nào bán đi một phần ruột thịt của mình.
“Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước… Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…” Đoạn văn miêu tả chân thực, xúc động về nỗi đau của lão Hạc khi phải chia tay người bạn tri kỷ.
Sau khi bán “cậu Vàng”, cuộc sống của lão Hạc càng trở nên túng quẫn. Lão ăn khoai, ăn củ chuối, ăn rau má… để sống qua ngày. Mặc dù nghèo đói, lão vẫn giữ gìn mảnh vườn mà con trai để lại. Lão không muốn bán vườn vì đó là tài sản của con, là hy vọng của con.
Alt: Phân tích Lão Hạc: Diễn viên Bùi Cường hóa thân thành Lão Hạc với vẻ mặt khắc khổ, thể hiện cuộc sống vất vả của người nông dân.
Cuộc sống bế tắc đã đẩy lão Hạc đến cái chết. Lão xin Binh Tư bả chó để tự tử. Cái chết của lão Hạc thật dữ dội, đau đớn. Lão vật vã trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc. Cái chết của lão Hạc là một lời tố cáo đanh thép xã hội thực dân phong kiến tàn ác, đẩy người nông dân vào bước đường cùng.
Cái chết của lão Hạc khiến ông giáo vô cùng đau xót. Ông giáo nhận ra rằng, lão Hạc là một người có phẩm chất cao đẹp. Lão yêu thương con, sống trong sạch, có lòng tự trọng.
Alt: Phân tích tác phẩm Lão Hạc: Bức tranh vẽ Lão Hạc với vẻ mặt buồn bã, thể hiện sự nghèo khổ và cô đơn.
Truyện ngắn “Lão Hạc” là một tác phẩm nhân đạo sâu sắc. Nam Cao đã thể hiện tình thương yêu, sự cảm thông đối với những người nông dân nghèo khổ. Đồng thời, tác phẩm cũng là lời nhắc nhở chúng ta về những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống: tình yêu thương, lòng tự trọng, sự trung thực.
“Lão Hạc” là một tác phẩm bất hủ của văn học Việt Nam. Tác phẩm đã đi sâu vào lòng người đọc, để lại những ấn tượng sâu sắc về số phận người nông dân và những giá trị nhân văn cao cả.
