“Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng là một trong những truyện ngắn tiêu biểu cho văn học Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Tác phẩm không chỉ khắc họa chân thực cuộc sống và con người Nam Bộ mà còn làm lay động trái tim người đọc bởi tình phụ tử thiêng liêng, sâu sắc giữa ông Sáu và bé Thu, trong bối cảnh chiến tranh đầy đau thương và mất mát.
Dàn ý Phân Tích Truyện Chiếc Lược Ngà
Tác phẩm xoay quanh những tình huống éo le, thử thách tình cảm cha con, đồng thời thể hiện những phẩm chất cao đẹp của con người Việt Nam trong chiến tranh. Để phân tích sâu sắc tác phẩm này, chúng ta có thể đi theo dàn ý sau:
- Giới thiệu:
- Vài nét về tác giả Nguyễn Quang Sáng và tác phẩm “Chiếc lược ngà”.
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện.
- Phân tích:
- Hoàn cảnh sống của ông Sáu và bé Thu trong chiến tranh: Sự xa cách, thiếu thốn tình cảm.
- Tình cảm cha con giữa ông Sáu và bé Thu:
- Khi ông Sáu về thăm nhà: Sự hụt hẫng, thất vọng ban đầu khi bé Thu không nhận cha.
- Diễn biến tâm lý và hành động của bé Thu: Từ sự xa lánh, bướng bỉnh đến tình yêu thương, hối hận.
- Tình yêu thương, sự ân cần của ông Sáu dành cho con gái.
- Chiếc lược ngà: Biểu tượng của tình phụ tử thiêng liêng, là sợi dây kết nối tình cảm cha con.
- Ý nghĩa của truyện:
- Khẳng định và ngợi ca tình phụ tử sâu sắc, thiêng liêng.
- Tố cáo sự tàn khốc của chiến tranh, gây ra những mất mát, đau thương cho gia đình và xã hội.
- Thể hiện niềm tin vào sức mạnh của tình người, giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách.
- Đánh giá:
- Giá trị nghệ thuật của truyện: Cách xây dựng tình huống truyện độc đáo, miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế, ngôn ngữ giản dị, đậm chất Nam Bộ.
- Ý nghĩa nhân văn sâu sắc của tác phẩm.
Phân Tích Chi Tiết Truyện Chiếc Lược Ngà
1. Hoàn cảnh sống của ông Sáu và bé Thu
Chiến tranh đã đẩy hai cha con ông Sáu vào hoàn cảnh xa cách. Ông Sáu là một chiến sĩ hoạt động trên chiến trường, suốt tám năm ròng ông chưa từng được gặp mặt đứa con gái của mình. Bé Thu chỉ biết cha qua tấm ảnh chụp chung với mẹ. Sự thiếu vắng người cha trong cuộc đời bé Thu đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển tâm lý và tình cảm của em.
2. Tình cảm cha con sâu nặng giữa ông Sáu và bé Thu
-
Khi ông Sáu về thăm nhà:
- Ông Sáu nhớ thương con vô cùng, khao khát gặp con, được sống trong tình yêu thương của con.
- Khi gặp con, thuyền chưa cập bến đã nhảy vội lên bờ gọi con nhưng đáp lại, bé Thu ngạc nhiên, sợ hãi, vụt bỏ chạy.
- Trong ba ngày ngày nghỉ phép, ông Sáu khao khát tình cảm của con bao nhiêu thì bé Thu lại hoàn toàn lạnh lùng trước mọi tình cảm của cha.
- Ông càng xích lại gần, bé Thu càng lùi xa. Ông càng chiều bé Thu bao nhiêu, bé Thu càng lẩn tránh. Ông càng mong nghe được tiếng ba, bé Thu càng cố tình trốn tránh.
- Hành động hất cái trứng cá của bé Thu là hành động đỉnh điểm nhất khiến ông Sáu thực sự đau lòng.
- Ông Sáu nhận ra tình cảm không dễ gì gượng ép, vì vậy ông cam chịu.
-
Diễn biến tâm lý và hành động của bé Thu:
- Tất cả những thái độ ương ngạnh ngang bướng của bé Thu đối với ông Sáu lại là biểu hiện tuyệt vời của tình phụ tử bởi Thu chỉ có duy nhất một người cha là người trong bức ảnh chụp với má nó.
- Khi Thu được bà ngoại giảng giải người có vết thẹo chính là ba em, tình yêu thương dành cho ông Sáu tăng lên gấp bội.
- Trong khoảnh khắc cuối cùng trước lúc ông Sáu lên đường, Thu chạy ra ôm hôn cha. Hành động cùng giọt nước mắt ân hận của bé Thu chảy đầm đìa trên má, trên cằm khiến ông không kìm nén được xúc động.
-
Chiếc lược ngà:
- Ông Sáu thương nhớ con, ân hận vì mình đã đánh con.
- Tình yêu thương con đã khiến ông tự tay làm chiếc lược ngà thực hiện lời hứa với con.
- Khi bị thương nặng, ông đã dồn tất cả tàn lực của mình trao chiếc lược ngà cho ông Ba như một lời trăng trối cuối cùng.
- Chiếc lược ngà là biểu tượng của tình phụ tử thiêng liêng, là sợi dây kết nối tình cảm cha con, vượt qua không gian và thời gian.
3. Ý nghĩa của truyện
- Tình cảm cha con trong lòng ông Sáu là một tình cảm bất diệt, chiến tranh có thể hủy diệt thân xác ông nhưng không thể hủy diệt tình cảm cha con của ông Sáu và bé Thu kết tinh trong chiếc lược ngà.
- Qua truyện ngắn, Nguyễn Quang Sáng thể hiện được sâu sắc tư tưởng, chủ đề của tác phẩm, đó là sự khẳng định, ngợi ca tình phụ tử thiêng liêng như một giá trị nhân văn sâu sắc. Tình cảm ấy là cội nguồn, sức mạnh vượt lên sự hủy diệt tàn bạo của chiến tranh.
Đánh Giá
“Chiếc lược ngà” là một tác phẩm xuất sắc, có giá trị nghệ thuật và nhân văn sâu sắc. Truyện đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật bé Thu và ông Sáu, với những phẩm chất cao đẹp. Tình huống truyện độc đáo, miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế, ngôn ngữ giản dị, đậm chất Nam Bộ đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm.
Truyện ngắn “Chiếc lược ngà” không chỉ là một câu chuyện về tình cha con mà còn là một lời tố cáo chiến tranh, khẳng định niềm tin vào sức mạnh của tình người. Tác phẩm đã và sẽ mãi mãi là một phần không thể thiếu của văn học Việt Nam, là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ độc giả.
