Nguyễn Minh Châu, một trong những nhà văn tiên phong của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới, đã để lại dấu ấn sâu sắc qua các tác phẩm mang đậm chất triết lý nhân sinh. “Chiếc thuyền ngoài xa” là một truyện ngắn tiêu biểu, nơi tác giả thông qua nhân vật Phùng, một nghệ sĩ nhiếp ảnh, khám phá ra những vẻ đẹp và nghịch lý của cuộc sống. Phân Tích Phát Hiện Thứ Nhất Của Nghệ Sĩ Phùng sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quan điểm nghệ thuật và nhân sinh của Nguyễn Minh Châu.
Trong tác phẩm, Phùng được giao nhiệm vụ chụp ảnh về thuyền và biển cho một bộ lịch. Anh đến một vùng biển miền Trung, nơi anh từng chiến đấu, và sau nhiều ngày chờ đợi, anh đã chụp được một cảnh “đắt trời cho”.
Đây là hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong sương sớm, được Phùng miêu tả như một “bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ.” Mũi thuyền mờ ảo trong làn sương trắng sữa, điểm xuyết chút hồng của ánh bình minh. Vài bóng người lớn và trẻ con ngồi im phăng phắc trên mui thuyền, hướng về phía bờ. Tất cả tạo nên một khung cảnh hài hòa, tuyệt đẹp, khiến Phùng cảm thấy như khám phá ra chân lý của sự hoàn thiện.
Đoạn văn này không chỉ đơn thuần là một sự miêu tả cảnh vật. Nó thể hiện sự nhạy cảm của Phùng trước cái đẹp, khả năng cảm thụ nghệ thuật sâu sắc. Anh không chỉ nhìn thấy một chiếc thuyền và biển cả, mà còn cảm nhận được vẻ đẹp tiềm ẩn, sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Đứng trước vẻ đẹp tuyệt đỉnh của thiên nhiên, Phùng cảm thấy lòng mình rung động mạnh mẽ. Anh nghiệm ra rằng “bản thân cái đẹp là đạo đức”, nó giúp con người khám phá ra cái toàn thiện, toàn mỹ, có tác dụng thanh lọc tâm hồn. Phùng “bấm liên thanh hết một phần tư cuốn phim” để ghi lại khoảnh khắc tuyệt vời đó.
Phân tích phát hiện thứ nhất của nghệ sĩ Phùng cho thấy, cái đẹp có sức mạnh to lớn, có thể làm rung động trái tim, thanh lọc tâm hồn và mang đến cho con người những cảm xúc tích cực. Tuy nhiên, đây chỉ là một phần của sự thật. Ngay sau đó, Phùng đã phải đối diện với một hiện thực hoàn toàn khác, một sự thật trần trụi về cuộc sống của những người dân chài nghèo khổ.
Phát hiện thứ nhất này là tiền đề quan trọng để Phùng nhận ra những mâu thuẫn, nghịch lý trong cuộc sống. Nó giúp anh hiểu rằng, không thể chỉ nhìn vào vẻ bề ngoài mà phải đi sâu vào bản chất, khám phá những góc khuất của cuộc đời. Đây cũng chính là thông điệp mà Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm đến người đọc, đặc biệt là những người làm nghệ thuật. Họ cần phải có cái nhìn đa chiều, khách quan và chân thực về cuộc sống, để từ đó tạo ra những tác phẩm có giá trị, có ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
