Đời sống con người trong thời chiến là một chủ đề giàu sức gợi, được nhiều ngòi bút văn chương khai thác. Trong truyện ngắn “Giang” của Bảo Ninh, tác giả bằng giọng văn điềm tĩnh, đã phác họa cuộc sống giản dị của người lính và tình cảm quân dân thắm thiết. Nhân vật Giang, cô gái trẻ trung, hiện lên như một điểm sáng, vừa hồn nhiên, vô tư, lại vừa ân cần, chu đáo.
Trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, Giang sống một mình nhưng vẫn giữ được sự hồn nhiên và ấm áp. Ngôi nhà của cô, từng ở Khâm Thiên, nay chỉ còn là một mái nhà đơn sơ. Mẹ đã mất, anh trai lên đường nhập ngũ. Bố là trung tá, luôn bận rộn công việc. Dù mới từ Hà Nội trở về, ông vẫn phải lo toan mọi việc ở thị trấn. Giang vui vẻ đón nhận người bạn mới trong thị trấn buồn tẻ này.
Dù phải đối mặt với sự cô đơn và buồn chán, Giang vẫn toát lên vẻ đẹp tâm hồn đáng quý và sự nhiệt huyết của tuổi trẻ. Cô ân cần, chu đáo và tinh tế. Điều này thể hiện rõ qua cuộc gặp gỡ tình cờ với anh lính. Thấy anh lấm lem bùn đất, cô chủ động giúp anh rửa tay chân. Cô còn tự tay kì cọ giúp anh từ chân đến đầu, không quên cả đôi dép đúc. Hành động này khiến anh lính trẻ “đứng yên”, “sững người” trước “ân tình hồn nhiên và bất ngờ này”.
Giang là một cô gái vô tư và hiếu khách. Cô mời anh lính về nhà, mời nước và dọn cơm cho anh. Có lẽ vì thấy anh là bộ đội, làm công việc bảo vệ Tổ quốc giống bố, nên cô có thiện cảm đặc biệt. Khi bố hỏi, cô nhanh chóng “bịa” ra cái tên Hùng và câu chuyện về người bạn học để bố không làm khó anh lính. Cô nũng nịu nhờ bố xin cho anh không phải điểm danh để có thêm thời gian trò chuyện, thậm chí mượn xe đạp của bố để đưa anh về đơn vị. Tất cả những hành động này tạo nên sự gần gũi, thoải mái giữa hai người, làm cho họ thêm tin tưởng lẫn nhau.
Ngoài ra, ta còn thấy sự hồn nhiên trong cô gái ấy đong đầy những tâm sự đặc biệt. Trên đường đưa anh lính về đơn vị, cô chia sẻ nhiều về bản thân, mở lòng về những nỗi buồn của mình. Sống lẻ loi tại thị trấn “khỉ ho cò gáy”, Giang gần như không có ai để tâm sự. Vì vậy, cô rất vui khi gặp được anh lính trẻ. Và đặc biệt, tiếng thở dài của Giang khi chia tay là điều không ai có thể giải thích được. Điều này càng trở nên khó hiểu hơn khi đó là lần đầu và cũng là lần cuối nhân vật “tôi” gặp Giang.
Bên cạnh đó, còn thấy tình nghĩa sâu sắc trong trái tim Giang. Điều này thể hiện rõ qua cuộc trò chuyện giữa nhân vật “tôi” và tham mưu trưởng: “Giang nó cứ nhắc cậu mãi”, “Nó cứ buồn vì không gặp lại được cậu trước khi chúng ta lên đường”, “Giang nó có gửi cháu tấm ảnh của nó…”. Điều này cho thấy sự mong đợi và nhớ thương Giang dành cho anh lính trẻ. Nhưng đồng thời, nó cũng khiến độc giả xúc động vì cuộc gặp gỡ giữa hai người dường như không thể trở thành hiện thực.
Qua đó, ta thấy được tài năng của tác giả Bảo Ninh trong việc xây dựng nhân vật. Ông đã mô tả Giang một cách chân thực và sống động. Tính cách của nhân vật được thể hiện qua những hành động nhiệt tình, tinh tế và lời nói hồn nhiên. Nhà văn tập trung vào người lính trẻ, từ đó khắc họa bức tranh về một cô gái tốt bụng, vô tư. Điều này giúp độc giả có cái nhìn tổng quan về nhân vật.
Trong truyện ngắn “Giang”, ta bắt gặp một cô gái hồn nhiên, vui tươi và đầy yêu thương giữa thời kỳ bom đạn khốc liệt. Chiến tranh để lại nhiều đau thương, và sau khi trung tá hy sinh, không còn thông tin gì về cuộc sống của Giang. Nhưng những gì in sâu trong tâm trí độc giả và của nhân vật “tôi” chỉ là hình ảnh cô bé Nhật Giang, trong sáng, lạc quan và không ngừng yêu thương, bất kể hoàn cảnh. Bài học rút ra là hãy trân trọng hòa bình, yêu quý và đóng góp cho một xã hội tươi đẹp hơn.
