Thạch Lam, một nhà văn nổi tiếng với phong cách viết giản dị, nhẹ nhàng nhưng đầy sâu sắc, đã khắc họa chân thực cuộc sống đời thường và những biến chuyển tinh tế trong tâm hồn con người Việt Nam. Truyện ngắn “Đứa con đầu lòng” là một minh chứng rõ nét cho tài năng đó, đặc biệt là cách ông khai thác tâm lý nhân vật và thể hiện tình phụ tử. Phân tích “Đứa con đầu lòng” không chỉ là khám phá một tác phẩm văn học, mà còn là suy ngẫm về hành trình làm cha và tình yêu thương gia đình.
Alt: Hình ảnh minh họa người cha (Tân) đang bế đứa con mới sinh trong truyện ngắn “Đứa con đầu lòng” của Thạch Lam, thể hiện sự bỡ ngỡ và dần cảm nhận tình phụ tử.
Truyện xoay quanh khoảnh khắc chào đời của đứa con đầu lòng trong gia đình Tân, và những cảm xúc phức tạp, thậm chí có phần xa lạ, của anh khi đối diện với thiên chức làm cha. Khác với niềm vui sướng thông thường, Tân lại cảm thấy một sự trống rỗng, một khoảng cách vô hình với sinh linh bé nhỏ. Anh không cảm nhận được sự gắn kết, không thấy rung động trước “cái rúm thịt động đậy, cái mầm sống nhỏ mọn và yếu ớt kia”. Cảm xúc này có lẽ không phải hiếm gặp, nhưng Thạch Lam đã dũng cảm phơi bày nó, cho thấy sự thật trần trụi về những khó khăn ban đầu khi một người đàn ông bước vào vai trò làm cha.
Sự thay đổi trong tâm lý Tân diễn ra một cách chậm rãi nhưng đầy thuyết phục. Bước ngoặt đến khi vợ nhờ anh giúp tắm cho con. Ban đầu, Tân cảm thấy khó chịu, thậm chí cáu gắt khi phải giữ đứa bé. “Cái thân hình ngắn ngủi và chân tay khẳng khiu của nó làm chàng khó chịu không muốn để ý đến”. Sự thiếu kiên nhẫn và vô tâm của anh đã khiến vợ anh bật khóc. Chính khoảnh khắc ấy, khi chứng kiến giọt nước mắt của vợ và nhận ra sự vô lý của mình, Tân bắt đầu thức tỉnh.
Alt: Minh họa cảnh người vợ ôm con khóc trong “Đứa con đầu lòng”, biểu hiện nỗi cô đơn, tủi thân và khát khao được chồng đồng cảm, sẻ chia trong việc chăm sóc con cái.
“Tân lại gần cúi nhìn đứa bé,. Chàng thấy trong lòng một mối cảm động êm đềm và phiền phức”. Lần đầu tiên, anh cảm nhận được sự thiêng liêng của sự sống, nhận ra những sai lầm trong suy nghĩ và hành động của mình. Anh nhận ra sự hy sinh của vợ, sự mong manh của đứa con, và trách nhiệm lớn lao của một người cha. Sự thức tỉnh này là một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành và chín chắn trong con người Tân.
Cuối truyện, hành động Tân mua đôi bít tất len trắng cho con, và niềm vui khi khoe với vợ, là minh chứng cho sự thay đổi sâu sắc trong anh. Hình ảnh đứa bé ngủ ngon lành trong tấm màn tuyn trắng, được Tân ngắm nhìn với tất cả tình yêu thương, đã khẳng định sức mạnh của tình phụ tử, một thứ tình cảm thiêng liêng có thể nảy nở ngay từ những điều giản dị nhất của cuộc sống.
Alt: Hình ảnh Tân mua đôi bít tất len trắng cho con trong truyện “Đứa con đầu lòng”, tượng trưng cho tình yêu thương, sự quan tâm và trách nhiệm của người cha mới bắt đầu nảy nở.
Thạch Lam đã thành công trong việc phân tích tâm lý nhân vật Tân một cách tinh tế, từ những cảm xúc bỡ ngỡ, xa lạ ban đầu đến sự thức tỉnh và tình yêu thương vô bờ bến dành cho con. Truyện ngắn “Đứa con đầu lòng” không chỉ là câu chuyện về một gia đình nhỏ, mà còn là một lời nhắc nhở về giá trị của tình thân, sự hy sinh và trách nhiệm trong cuộc sống. Nó cho thấy rằng, tình yêu thương không phải lúc nào cũng đến ngay lập tức, mà cần được nuôi dưỡng, vun đắp qua những trải nghiệm và thử thách. Và đôi khi, chính sự ngây thơ, nhỏ bé của một đứa trẻ lại có thể thức tỉnh những điều tốt đẹp nhất trong tâm hồn mỗi người. “Phân Tích đứa Con đầu Lòng” do đó, mang đến một cái nhìn sâu sắc về tình phụ tử và hành trình trưởng thành trong cuộc sống.
